1/1/2020

TÜRKİYE PSİKİYATRİ DERNEĞİ

RUHSAL TRAVMA VE AFET PSİKİYATRİSİ ÇALIŞMA BİRİMİ

HALKA YÖNELİK BİLGİLENDİRME

DEPREM SONRASI ERKEN DÖNEMDE RUHSAL SAĞLIĞINIZI NASIL KORURSUNUZ?

DEPREMDEN SONRA RUHSAL AÇIDAN KENDİNİZİ NASIL HİSSEDİYORSUNUZ?

Depremin olumsuz etkilerini yaşadınız. Şimdi bir yandan yaşam normale dönmeye başlarken sizin de ruhsal açıdan bunlardan az ya da çok etkilenmeniz doğal. Bunları yalnızca siz değil deprem bölgesindeki herkes yaşadı. Herkes korktu. Sıradan bir korkudan çok bir dehşet duygusuydu yaşanılan. Çoğu insan sizin gibi çaresiz hissetti.

DEPREMİN ÜSTÜNDEN BİR HAFTADAN ÇOK ZAMAN GEÇMİŞ OLDUĞU HALDE HALA AŞAĞIDAKİ YAKINMALARINIZ OLABİLİR:

Aşırı korku, çaresizlik, dehşete düşme his- leri, şok, duygularınızı hissedememe, tepkisizlik ve ağlayamama

Deprem olayını sürekli tekrar yaşıyor gibi hissetme: Deprem anlarını tekrar tekrar hatırlayabilir, yaşananlarla ilgili rüyalar ya da gündüz düşleri görebilir, olay sanki yeniden oluyormuş gibi hissedebilirsiniz.

Deprem olayını hatırlatan yerlerden ya da durumlardan kaçınmak: Olayın tamamını ya da bazı kısımlarını hatırlayamayabilir, depremin olduğu eve giremez, insanlardan uzaklaşır, olayla ilgili konuşmayı istemeyebilirsiniz.

Aşırı gerginlik belirtileri: Uykusuzluk, sinirlilik, çabuk öfkelenme, aşırı irkilme, çarpıntı, titreme, nefes almakta zorluk yaşayabilirsiniz.

Geleceğinizin kalmadığı duygusuna kapılabilirsiniz.

Yakınlarınızın ölmesi ile ilgili olarak kendinizi suçlu hissedebilirsiniz.

DEPREMDEN HEMEN SONRA ŞUNLARI YAŞAMIŞ OLABİLİRSİNİZ:

Aşırı korku, ne yaptığınızı ya da nerede olduğunuzu bilememe, kafa karışıklığı, düşünmeden otomatikleşmiş şekilde hareket etme, duygularınızı hissede- meme, tepki verememe.

YAKINLARINIZI YİTİRDİĞİNİZİ GÖRDÜĞÜNÜZDE YA DA ÖĞRENDİĞİNİZDE ŞUNLARI YAŞAMIŞ OLABİLİRSİNİZ:

Ani ve şiddetli tepkiler ya da hiç tepki göstermeden donakalma, ağlayamama, üzüntünüzü ifade edememe.

Yakınlarınızın öldüğünü kabul edememe, inkar etme, her an dönecekmiş gibi hissetme.

Öfke, isyan ve başkalarını suçlama.

YAŞADIKLARINIZ KARŞISINDA KENDİNİZİ ÇARESİZ, HİÇBİR ŞEY YAPAMAYACAK DURUMDA HİSSEDEBİLİRSİNİZ. DEPREM YAŞAMIŞ KİŞİLERDE İLK HAFTALARDA TÜM BU BELİRTİLERİN GÖRÜLMESİ DOĞALDIR.

ANCAK BU YAKINMALAR BİR İKİ HAFTA İÇİNDE AZALMIYORSA, YAŞAMINIZI GÜÇLEŞTİRİYORSA, BAŞ ETMEDE ZORLANIYORSANIZ BÖLGEDEKİ SİZE YARDIMCI OLMAYA HAZIR RUH SAĞLIĞI UZMANLARINA YA DA RUH SAĞLIĞI UZMANI BULUNAN SAĞLIK MERKEZLERİNE BAŞVURMALISINIZ.

KENDİNİZİ DAHA İYİ HİSSETMEK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

1. Kaygı ve buna bağlı sık soluma, çarpıntı, nefes almakta güçlük gibi belirtiler ortaya çıkabilir, bunlar kişinin kendisini tehlike altında hissettiğinde meydana gelen olağan belirtilerdir. Kaygı insanı çıldırtmaz ancak çıldıracakmış, ölecekmiş gibi hissettirir. Yaşadığınız olaylardan dolayı kendinizi tehlike altında hissettiğinizde bedeninizde de çarpıntı, nefes darlığı, bulantı, titreme, göğsünüzde baskı hissi gibi belirtilerin ortaya çıkması doğaldır. Kaygınız azaldığında bu belirtiler kendiliğinden ortadan kaybolacaktır.

1. Yaşadığınız olayı sizi dinleyebilecek bir yakınınızla konuşmaktan kaçınmayın. Arkadaşlar, aile, komşularla olan olumlu ve destekleyici ilişkilerinizi sürdürün. Sosyal destek kişilerin ruhsal travma sonrası etkilenmeleri üzerinde iyileştirici etkiye sahiptir. Duygularınızı, üzüntünüzü bastırmaya çalışmayın. Bu olayla ilgili duygu ve düşüncelerinizi sizi dinleyebilecek olan çevrenizdekiler ile paylaşın.

1. Depremden sonra kapalı ortamlara girmek ya da kalabalık yerlerde bulunmak sizin için kaygı verici ise kaygı düzeyiniz azalana dek tanıdığınız insanlarla bunları gerçekleştirmeyi deneyebilirsiniz.

1. Özellikle çocukların depreme ait görsellere ve videolara maruz kalmasını azaltın. Yetişkinler bazen görüntüleri izlemek ihtiyacı duyabilirler ancak tekrar tekrar, gün boyunca yıkım görüntülerini izlemek ruhsal etkilenmenizi arttıracaktır.

1. İlk günlerde uykusuzluk, iştahsızlık, bir şey yapmak istememe, halsizlik, çaresizlik, umutsuzluk hisleri olağandır. Bu nedenle sakinleştirici/yatıştırıcı ilaç ya da alkol kullanmayın, uykunuz günler içinde düzelecektir.

1. Bedeninizin bakımına özen gösterin. Alkol ve sigara kullanımı gibi sağlığınızı olumsuz etkileyecek baş etme yöntemlerini kullanmayın. Sizi rahatlatan şeyler her neyse (yürümek, arkadaşlarınızla dertleşmek, ibadet, doğada bulunmak vs. ) onları yapmaya çalışın. Çok yoğun endişe hissediyorsanız nefes egzersizleri, gevşeme egzersizleri iyi gelebilir.

1. Afet ve travmalardan sonra insanlar bir suçlu arama eğiliminde olabilirler. Söylen- tiler, tek bir kişi ya da grup sebebiyle bu kişileri günah keçisi haline getirecek haberler ve dedikodulara karşı dikkatli olun. Bu tür basit dedikodulardan doğaüstü  açıklamalara kadar geniş bir yelpazede olan bu söylentiler toplumsal bölünmelere neden olabilmektedir.

DEPREM SONRASINDA ÇOCUKLARINIZ NELER YAŞAYABİLİR?

Aşırı korku, çaresizlik hissedebilir. Çevresinde olup bitenleri algılayamayabilir.

Konuşmama ya da duygusal tepkilerinde azalma, donukluk, dalgınlık gözlenebilir. Bunun tam tersine olaya ilgisiz davranma, oyun oynama, şarkı söyleme gibi davranışlar görülebilir. Çocuklar için her iki tür tepki de olası ve doğaldır.

Deprem sırasında ve sonrasında olanları hatırlamayabilir.

Deprem anını sanki yeniden yaşıyor gibi olabilir (korkma, bağırma, titreme, çarpıntı). Yalnız kalmaktan, kapalı yerlerden ve karanlıktan korkabilir.

Uykusuzluk, korkulu rüyalar görme, ani seslerden irkilme olabilir.

Yaşından küçük bir çocukmuş gibi davranabilir (anne babadan ayrılamama, altını ıslatma, ısrarcılık ve inatçılık).

Bulantı, karın ve baş ağrısı, sık tuvalete gitme, iştahsızlık görülebilir.

ÇOCUĞUNUZA YARDIMCI OLMAK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ?

Çocuklarınızın en temel ihtiyacı kendilerinin ve sizin güvende olduğunu hissetmektir. Çocuklarınızı yanınızdan uzaklaştırmayın, beslenme, barınma, ilgi gereksinimlerini doğrudan siz karşılayın.

Çocuklarınıza yardımcı olabilmenizin ilk koşulu sizin, elinizden geldiği kadar sakin, güven verici, tutarlı bir tutum içinde olmanızdır.

Çocuklarınızın sizin yakınlığınıza her zamankinden daha çok ihtiyacı olduğunu unutmayın (be- densel yakınlığı, elini tutmayı, sarılmayı ihmal etmeyin).

Öte yandan bu yakınlığınızı aşırı bir koruyuculuğa dönüştürmeden sürdürmelisiniz. Çocuklarınıza yaşlarına uygun ve yapabilecekleri işler, sorumluluklar vermenizin onların yararına olduğunu akılda tutun.

Deprem sırasında ve sonrasında duyduklarını, gördüklerini ve yaşadıklarını anlatması yönünde ona destek verin, anlatmaya yüreklendirin. Kaygılarını dinleyin ve yargılamadan, empatik bir şekilde cevaplayın. Anlatmak istemezse zorlamayın. Ne zaman anlatmak isterse o zaman dinleyebileceğinizi söyleyin.

Okul öncesi ve erken okul çocuklarında kötü bir olay sonrasında kendilerinin sebep olduğuna dair düşünceler olabilir, kesin olarak onların suçu olmadığını söyleyin.

Korku, kızgınlık gibi duygularını ifade etmelerine izin verin hatta yüreklendirin, ağlamalarını önle- meyin, tekrarlayan sorularına yanıt verin.

Yaşadıklarının son derece doğal olduğunu, bir hastalık olmadığını anlatın.

Çocuklarınızı rahatlatmak için “Geçti” ya da “Bir şey olmaz” demek yerine olası depremlerde yapması gerekenler konusunda bilgi verin.

Çocuklarınızın yanında depremle ilgili konuları konuşmaktan kaçınmayın.

Çocuklarınızın yanında ya da çocuklarınızla dehşet verici olaylara ilişkin detayları konuşmayın. Olumlu bir çocuk-ebeveyn etkileşimi gerçekleştiğinde buna dikkat çekin ve diğer ebeveynleri de kendi çocuklarıyla benzer şekilde etkileşim kurmaları yönünde teşvik edin.

Çocuklarda bir krizin ardından gözlemlenen değişimleri anlama konusunda hassas olmak gerekir: Başka kimselerden korkma ve uzak durma ya da diğer çocuklarla daha fazla kavga etme gibi davranışların gerginlik nedeniyle yaşanan yaygın tepkiler olduğunu bilin.

Eğer kendinizin aşırı derecede ruhsal belirtileriniz varsa ya da çevrenizde bu nedenle çocukları ile ilgilenemeyen birisi olduğunu düşünüyorsanız hemen bir ruh sağlığı uzmanına başvurun.

Çok fazla etkilenen, davranış değişiklikleri azalmayıp süren ya da gittikçe artan çocuklarınızı en yakın Ruh Sağlığı uzmanına mümkünse Çocuk Ruh Sağlığı uzmanına götürün.

Katkıda Bulunanlar

Murad Atmaca, Sema Baykara, Sevda Korkmaz deprem bölgesinde bulunan Elazığ Fırat Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı’nda çalışmaktadır ve düzenlenmeye katkıda bulunmuşlardır.

Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Psikiyatrisi çalışma birimi üyeleri Ayşe Devrim Başterzi,

F. Gizem İskender, İ. Fuat Akgül, İlker Küçükparlak, Mustafa Sercan, Münevver Hacıoğlu Yıldırım ve Şahika Yüksel tarafından son haline getirilmiştir.

KAYNAKLAR

1. Coping with Stress Following a Mass Shooting, Center for the Study of Traumatic Stress

2. Afet Sonrası Erken Dönemde Halka Duyuru, Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Psikiyatrisi Çalışma Birimi

3. Ruhsal Travma: Halka Yönelik Bilgilendirme Broşürü, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Travma ve Travma Terapileri Grubu

4. IASC Acil Durumlarda Ruh Sağlığı ve Psikososyal Destek Kılavuzu

5. Travma sonrası erken dönemde etkin tedaviler: Psikoterapi ve psikofarmakoloji Neşe Direk, Şahika Yüksel Psikiyatride Güncel

6. Kitlesel travmalar sonrası akut dönemde ilk ruhsal değerlendirme ve müdahale Ayşe Devrim Başterzi Psikiyatride Güncel

7. Kitlesel şiddet olayları sonrası örgütlenme ve psikolojik ilk yardım Zerrin Oğlağu Psikiyatride Güncel

8. Kitlesel Travmada Etkilenmiş grupların sosyal, psikolojik analizi ve psikososyal müdahaleler Ejder Akgün Yıldırım, Nezaket Kaya Psikiyatride Güncel

Bu öğe ne hakkında? Bunu ilginç kılan nedir? Değişik bir başlık ekleyerek ziyaretçilerinizin dikkatini çekin...

1/1/2020

Sağlık Bakanlığının COVID-19 hakkındaki bilgilendirmelerine alttaki web adresinden ulaşılabilir.

21/9/2019

     Kızamık vaka sayısının dünya çapında 2018 yılına oranla üç kat arttığını açıklayan Dünya Sağlık Örgütü küresel kızamık salgını uyarısı yaptı. Kızamığın, yılda 89.780 kişinin ölümünden sorumlu olduğunu belirten Dr. Özden Türel, bu durumun en önemli nedeninin hızla artan aşı karşıtlığı olduğunu söyledi. Türkiye’de 2019’un ilk 8 ayında 2.391 kızamık olgusu bildirildiğini söyleyen Dr. Okan Derin, “Kızamık da diğer aşı ile korunulabilen hastalıklar gibi toplumun zayıf düşmesini bekleyen sinsi bir düşman gibi kapımızda” dedi.

​

     Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2019 yılında 364 bin kızamık vakası tespit edildiğini duyurarak salgın uyarısında bulunmasını ntv.com.tr’ye değerlendiren Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Özden Türel, kızamığın aşı ile önlenebilen bir hastalık olmasına rağmen hem geri kalmış hem de gelişmiş ülkelerde sorun olmaya devam ettiğini söyledi, “Kızamığa bağlı hala yılda 89.780 gibi önemli sayıda ölüm bildirilmektedir. Ölümlerin çoğu Afrika ve Hindistan’da görülmüştür” dedi.

     2016’da dünya çocuklarının %85’inin kızamığa karşı aşılandığını ve DSÖ’nün, 2020 yılında kızamığın tüm dünyada eliminasyonunu amaçladığını belirten Doktor Özden Türel, “Ancak kızamık halen aşılama oranlarının düşük olduğu geri kalmış ülkelerde endemiktir. Gelişmiş ülkelerde ise salgınların en önemli sebebi duyarlı kişilerdeki aşı eksikliğidir. Aşısız kişiler, kızamığın endemik olduğu bölgelere seyahat sırasında enfekte olabilmektedir. Bu kişiler ülkelerine döndüklerinde virüsü yaymakta, aşısız veya yetersiz aşılı kişiler arasında salgınlara sebep olmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.

     Kızamığın hem çocuklar hem de yetişkinler için bu denli tehlike oluşturmasında aşı karşıtlığının oynadığı role dikkat çeken Dr. Türel, şunları söyledi:

“Hastalığın ciddiyetinin bilinmemesi, aşının yararı olmadığı konusundaki spekülasyonlar ve aşının yan etkileri konusundaki korkular aşılanma oranlarını olumsuz etkilemektedir. Sosyal medyada yayılan yanlış bilgilendirmeler ve aşı karşıtlığı hareketleri nedeniyle aşı yapılmayan çocuklar büyük risk altındadır. Kızamık aşısının otizme neden olduğu hipotezi kuvvetli bilimsel kanıtlarla çürütülmüştür.”

Kızamık; ateş, halsizlik, döküntü, öksürük ve konjonktivit ile karakterize viral ve çok bulaşıcı bir enfeksiyon. Virüsle temas eden, bağışıklığı olmayan kişide hastalık gelişme riski %90. Virüs partikülleri 2 saate kadar havada kalabiliyor. Bu nedenle direkt temas olmadan da hastalık bulaşabiliyor. Hastalar, döküntü başlamadan önceki 5 gün ve döküntü sonrası 4 güne kadar bulaştırıcı. Kızamık, immün sistemini zayıflatarak zatürre, körlük, ishal ve ensefalit gibi hastalıklara da neden olabiliyor.

AŞI KARŞITLIĞI NEDEN ARTIYOR?

Aşı karşıtlığının nedenlerini anlatan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Doktor Okan Derin ise DSÖ’nün yayınladığı aşı karşıtlarında sık görülen 6 yanlış algıyla ilgili makaleye dikkat çekti:

1-Hastalıkların iyileşen sanitasyon ve hijyen uygulamaları ile yok olduğuna,

2- hastalık olan bireylerin çoğunun daha önceden aşılandığına,

3- aynı aşının bazı ‘özel serilerinin’ öldürücü olduğuna,

4- aşıların kısa sürede çok ciddi yan etkileri olduğuna ve uzun dönemdeki yan etkilerinin bilinmediğine,

5- aşıyla önlenebilen hastalıkların zaten kendi ülkelerinde kalmadığına ve aşıya gerek olmadığına,

6- çoklu aşı uygulamalarının bağışıklık sistemini aşırı uyararak bazı hastalıklara sebep olduğuna dair yanlış kanılar aşı karşıtlığını ortaya çıkarabiliyor.

Bütün bunlar uydurma ve komplo teorisi olmaktan öteye gitmemektedir. Ayrıca dini gerekçelerle de aşı karşıtlığı olabiliyor.”

​

“AŞI KARŞITLARI TOPLUMUN HASTALIKLARA DİRENCİNİ KIRIYOR”

Çiçek hastalığının 20. yüzyılda 300 ila 500 milyon insanı öldürdüğünü, DSÖ’nün çalışmaları sayesinde 1978’den beri çiçek hastalığının dünyadan tamamen yok edilen tek hastalık olarak tarihe geçtiğini hatırlatan Dr. Derin, “Difteri, çocuk felci, suçiçeği gibi hastalıklar aşı sayesinde neredeyse hiç görülmez oldu. Hepatit A, hepatit B, menenjit, zatürre gibi birçok hastalık aşı ile korunabilir hale geldi. Bu örnekleri çoğaltmamız mümkün. Özetle aşılar sadece bireyleri korumaz, hastalıktan korunan bireyler sayesinde mikropların toplumun içinde yayılmasını da önler. Buna ‘herd’ sürü bağışıklaması denir. Bir toplumda sürü bağışıklama oranı %95’in altına düşerse, hastalık mikropları okullarda, otobüslerde, işyerlerinde ve tüm kamusal alanlarda çılgın partiler vermeye başlar ve bu partiler ne yazık ki insanların cenaze törenine dönüşebilir. İşte aşı karşıtlarının yaptığı tam olarak budur; toplumun hastalıklara karşı direncini kırmak” dedi. 

"GELİŞMİŞ ÜLKELERDE SALGINLAR VE ÖLÜMLER OLMASI DİKKATLERİ KIZAMIĞA ÇEKTİ"
 
Kızamık hastalığının dünyadaki seyri ile ilgili bilgileri paylaşan Dr. Derin’e göre, gelişmemiş ülkelerde aşıya, tedaviye, sağlıklı su ve besine ulaşamayan çocukların süregelen ölümleri kamuoyunun dikkatini pek çekmedi, ancak gelişmiş ülkelerde aşı karşıtlığı yüzünden salgınlar ve ölümler olması spot ışıklarını gelişmiş ülkelere çevirdi:

“Tüm dünyada 2019 yılının ilk 8 ayında 364.808 kızamık olgusu bildirilmiştir. Bu sayı 2018’in aynı döneminde 129 bin civarındaydı. Ukrayna, Kongo Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Madagaskar kızamık olgularının en çok olduğu ülkeler. Ayrıca Angola, Kamerun, Çad, Kazakistan, Nijerya, Filipinler, Sudan ve Tayland’da geniş çaplı salgınlar mevcut. Avrupa’dan bildirilen olgu sayısı bu yılın ilk altı ayında 90 bine ulaştı ve geçen yılın aynı dönemine göre 2 kat arttı. En çok olgu görülen ülkeler Fransa, Bulgaristan ve İtalya. Hastalığın aşısız bireyler arasında yayıldığı bildirildi. ABD’de durum farklı değil; son 25 yılın en yüksek kızamık olgu sayısı bu sene bildirildi.”

ABD’de Temmuz 2019 itibariyle 1109 olgu bildirildiğini söyleyen Dr. Türel, aşı karşıtlığı dışında kızamığın artmasındaki etkenleri, “Aşılama oranları önceden daha düşük olduğundan büyük çocuk ve erişkinlerden oluşan duyarlı bir grup oluşmuştur. 12 aylıkken aşılanan bebeklerin %7’sinde primer aşı başarısızlığı görülebilir. Bu nedenle ikinci doz kızamık aşısı yapılması da çok önemlidir. Henüz aşı olmamış bebekler ve altta yatan hastalığı nedeniyle kızamık aşısı uygulanamayanlar da risk altındadır. Geri kalmış ülkelerde ise sağlık hizmetlerine ulaşamama aşı eksikliğinin önemli nedenlerindendir” şeklinde aktardı.

​

“KIZAMIK SİNSİ BİR DÜŞMAN GİBİ KAPIMIZDA”

“Türkiye’de kızamık salgını tehlikesi var mı, böyle bir tehlike varsa nasıl önlemler alınmalı, hem bireylere hem de sağlık otoritelerine düşen görev ve sorumluluklar nelerdir?” şeklindeki soruya Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Türel, “Birey olarak görevimiz çocuklarımıza aşı yaptırmaktır. Aşının toplumun tüm kesimlerine ulaştırılması ve 2 doz aşılamanın %95 kapsama oranında olması sağlık otoritelerine düşen görevdir. Ayrıca olguların erken tespiti ve salgınların zamanında kontrol altına alınması çok önemlidir. Sağlık Bakanlığı tarafından kızamığın yayılımını önlemek için sürekli çalışmalar yapılmaktadır” yanıtını verirken Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Okan Derin’in değerlendirmesi şu şekilde oldu:

“Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından doğru şekilde yürütülen ve birçok ülkeye kıyasla çok yüksek oranlara ulaşmış bir aşı uygulaması var. Ancak DSÖ verilerine göre 2019’un ilk 8 ayında 2.391 kızamık olgusu bildirilmiş. Bu, geçen yılın tümünden 3 kat fazla demek. Bu yılın başında 23 bin ailenin çocuklarını aşılatmayı reddettiği bildirildi. Aşı karşıtlığı bir hastalık gibi ülkemize de girmiş gibi görünüyor. Sonuç olarak kızamık da diğer aşı ile korunulabilen hastalıklar gibi toplumun zayıf düşmesini bekleyen sinsi bir düşman gibi kapımızda.”

KIZAMIKTAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?

Kızamık tedavisinde kullanılacak bir antiviral ilacın bulunmadığını dile getiren ve “Gelişmekte olan ülkelerde A vitamini desteğinin morbidite ve mortaliteyi azalttığı saptanmıştır. DSÖ, kızamıklı çocuklara A vitamini takviyesini önermektedir” diyen Dr. Türel, kızamıktan korunmak için yapılacakları ise “Kızamık aşısı sağlıklı çocuklara kızamık, kızamıkçık, kabakulak (KKK) aşısı şeklinde 12. ayda 1 doz ve ilkokul 1. sınıfta 2 doz şeklinde uygulanmaktadır. Daha önce aşılanmamış yetişkinlerde ise en az 28 gün arayla 2 doz şeklinde yapılır. Ateş ve döküntüsü olan bir hastanın kızamık olabileceği düşünülerek gerekli önlemler alınmalıdır” şeklinde özetledi.

kaynak:ntv.com.tr

30/9/2019

PNÖMOKOKAL HASTALIKLAR NEDİR?

Pnömokokal hastalıklar, Streptococcus pneumoniae (pnömokok) adı verilen bakterinin yol açtığı enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonların bazıları yaşamı tehdit edicidir. Pnömokok bakterisi özellikle küçük çocuklarda kan dolaşımı enfeksiyonu (bakteriyemi), zatürre, menenjit ve orta kulak iltihabının en sık nedenini oluşturur. Bunlardan özellikle kan dolaşımı enfeksiyonu ve menenjit gibi durumlar ağırdır ve genellikle hastanede tedaviyi gerektirir.

Ülkemizde Ulusal Bağışıklama Programı kapsamında 0-6 aylık bebeklere 2., 4. ve 12. aylarda toplam 3 doz olarak konjuge pnömokok aşısı uygulanır. Diğer çocukluk yaş gruplarında ve erişkinlerdeki pnömokok aşılama önerileri ve aşı zamanları ile ilgili lütfen doktorunuza başvurunuz.

Konjuge aşı invazif hastalığa karşı %97, polisakkarit aşı ise %60-70 koruma sağlar.

En sık 65 yaş ve üzeri erişkinler, 2 yaş altındaki çocuklar ve risk teşkil eden ek hastalığı veya astımı olan, sigara içen ve bağışıklık sistemi zayıflamış bireyler RİSK GRUBUNDADIR.

HASTALIK BELİRTİLERİ

Hastalığın belirtileri enfeksiyonun tipine göre değişkenlik gösterir. Pnömokokal zatürrenin belirtileri ateş, öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısıdır. Pnömokokal menenjitin belirtileri ensede sertlik, ateş, bilinç bulanıklığı ve ışığa karşı duyarlılıktır. Pnömokokal bakteriyeminin belirtileri ateş, titreme, eklem ağrısı ve uyanık olma halinde azalmadır. Pnömokokal orta kulak iltihabının belirtileri kulak ağrısı, kulak zarında şişme ve bazen de uykusuzluk, ateş ve huzursuzluktur.

HASTALIK KOMPLİKASYONLARI

Pnömokokal zatürrenin komplikasyonları; eşlik eden gribin ağırlaşması, kan dolaşımı enfeksiyonu, akciğer zarı ve kalp zarında enfeksiyon ve akciğerde apse oluşumudur. Pnömokokal bakteriyemi ortalama %20 oranında ölümcüldür, bu oran yaşlı hastalarda %60’lara kadar çıkabilir. Pnömokokal menenjitin komplikasyonları bilinç değişiklikleri, nöbetler ve komadır. Çocuklarda %8, erişkinlerde ise %22 oranında ölümcüldür. Sağ kalanlarda da kalıcı hasarlar yaygındır. Pnömokokal orta kulak iltihabının komplikasyonları mastoidit ve menenjittir.

HASTALIK NASIL BULAŞIR?

Bakterinin bulaşması enfekte kişilerin solunum yollarından çıkan damlacıkların doğrudan başka bir kişiye geçmesiyle olur. Ayrıca bakteriyi üst solunum yollarında taşıyan kişilerde bakterinin diğer dokulara yayılması ile de kişinin kendisine ait başka organlara bulaşma meydana gelebilir.

​

HASTALIKTAN KORUNMA YOLLARI

Pnömokokal hastalıktan korunmanın en iyi yolu aşılanmaktır.

Ayrıca gribe yakalanmak pnömokokal hastalık riskini artırdığı için, her yıl grip aşısı olmak da bu hastalığa karşı korunma yollarından biridir.

31/7/2019

Türk Veteriner Hekimleri Birliği, son olarak Ankara ve İstanbul'da görülen şarbon vakaları sonrası "Şarbon hastalığı nedir?" başlıklı bir açıklama yaptı.

​

Açıklamada, "İnsanlara bulaşma, doğrudan hayvanla temas sonrası derideki çizik ve yaralardan veya hasta hayvanın iyi pişmemiş etlerinin yenmesiyle olur. 

Hayvanlarda tedavi çok zordur.

Genellikle ani ölümlerle ortaya çıktığından tedaviye fırsat kalmaz. 

İnsanlardaki seyri ise hayvanlardaki gibi çok hızlı değildir.

Erken başlanan tedavilerden olumlu sonuçlar alınmaktadır" denildi.

​

Açıklamanın tam metni şöyle:

​

Şarbon hastalığının etkeni Bacillus Antracis adı verilen bir bakteridir.

Hastalık, ot yiyen hayvanlarda görülür ve zoonoz karekterli olup, insanlara da bulaşır.

Hastalığın kuluçka süresinin çok kısa olması ve hayvanlarda genellikle perakut (çok hızlı) seyretmesi nedeniyle, hayvanlarda ani ölümlerle ortaya çıkabilir.

Hastalık etkeni toprakta 5 yıl kadar canlılığını korur.

Ve burada yetişen otlarla hayvanlara bulaşır.

Hasta hayvanlar da diğer hayvanlara bulaştırır.

İnsanlara bulaşma, doğrudan hayvanla temas sonrası derideki çizik ve yaralardan veya hasta hayvanın iyi pişmemiş etlerinin yenmesiyle olur.

Hayvanlarda tedavi çok zordur. Genellikle ani ölümlerle ortaya çıktığından tedaviye fırsat kalmaz.

İnsanlardaki seyri ise hayvanlardaki gibi çok hızlı değildir. Erken başlanan tedavilerden olumlu sonuçlar alınmaktadır.

​

Bu hastalık ihbarı mecburi olan bir hastalık olup, teşhis koyan her veteriner hekim hastalığı bakanlığa bildirmek zorundadır.

Hasta hayvanlar kesilmediği ve etlerinin tüketimine izin verilmediği için, tazminatlı hastalıklar listesinde yer almaktadır.

Ve imha edilen hayvanların belirlenen değerinin 3/4 ü hayvan sahibine ödenmektedir.

Hastalık görülen mahal karantinaya alınır ve hastalığa hassas hayvanların girişine ve çıkışına izin verilmez. Bulaşık malzemeler ve yemler imha edilir.

Karantina, son hastalık vakasından sonra 15 gün süreyle devam eder.

Koruma amaçlı olarak, hastalık bölgesindeki hayvanlar 5 yıl süreyle hastalığa karşı yılda bir defa aşılanır.

​

​

3/7/2018

​

​

​

Hamileyken Yapmanız Gereken 8 Önemli Test

​

Anne adayları hamilelik döneminde hem kendi sağlıkları hem de dünyaya gelecek bebeklerini sağlığı için bazı testler yaptırmalıdırlar.Anne adaylarının hamilelik döneminde mutlaka yaptırmaları gereken önemli test;

​

​

Periodontal İnceleme: Periodontal inceleme diş etlerinin enfeksiyonlara ve rahatsızlıkara karşı incelenmesidir. Bu testler diş ve damak iltihaplarının teşhisi için önem taşır. Damak rahatsızlıkları bulunan erken doğum riski karşı karşıyadır. Bununla birlikte damak rahatsızlıkları hamile kaldıktan sonra veya doğum kontrol hapı kullanılırken daha sık gözlemlenir. Hormonsal değişiklikler damaklarda iltihap riskini arttırır.

​

Tiroit Uyarıcı Hormon Testi: Bu test ile hipotiroidi ve hipertiroidi rahatsızlıkları saptanır. Hamilelik ve postpartum dönem bu sorunların en sık gözlemlendiği dönemlerdir. Bu dönemlerde anne adaylarının yaklaşık olarak %5-%10’u hafif tiroit problemleri ile karşı karşıya kalır.

​

Kan Sayımı: Kan sayımı ile bağışıklık sisteminin ve kemik iliklerinin ne kadar sağlıklı olduğu tespit edilir. Beyaz kan hücrelerinin yüksek olması enfeksiyon riskini belirtir. Kandaki hemoglobin maddesinin olması anemi rahatsızlığının ve pıhtı yuvarlarının düşük olmasıda pıhtılaşma sorununun göstergesidir.

​

Kan Basıncı Ve Kolesterol Testleri: Anne adayları kalp rahatsızlıklarının ilerleyen yaşlarda ortaya çıkabileceğini düşünmektedir. Bununla birlikte yapılan çalışmalar yirmili yaşlarda da damarlarda plak oluşumunun gözlemlenebileceğini saptamışlardır. Kan basıncı da bu dönemde oldukça önemli bir sorundur. Yüksek kan basıncı anne adayı ve bebek için zararlı olabilir. Bu nedenle anne adayları bu dönemlerde hem kolesterol hem de kan basıncı testlerini ihmal etmemelidirler.

​

Pap Smear Testi: Pap smear testi serviks bölgesindeki kanserli ve kanserli olmayan değişiklikleri tespit eder. HPV virüsleri kontrol edilmediği taktirde ileride rahim ağzı kanserine neden olabilir.

Cilt İncelemeleri: Dermatologlar tarafından gerçekleştirilen incelemeler cilt kanserinin teşhisi için önemlidir. Kötü huylu melanom özellikle 25-29 yaşları arasında en sık karşılaşılan kanser türüdür. Bu nedenle anne adaylarının mutlaka cilt incelemesinden geçmeleri gerekir.

​

Kan Şekeri Testi: Kan şekeri testi diyabet rahatsızlığının testi için önemlidir. Ailesinde diyabet rahatsızlığı bulunan kişiler özellikle bu konuda dikkatli olmalıdır ve düzenli olarak kan şekeri testi yaptırmalıdır.

​

Kemik Mineral Testi: Opsteoporoz rahatsızlığına karşı yapılır. Kemikler yeterli kalsiyum alınmaması halinde zaman içerisinde gözeneklenirler ve incelirler. Erken teşhis halinde doktorunuz size bazı egzersiz ve kalsiyum takviyeleri önerilerinde bulunabilir.

​

16/6/2018

​

​

Sezaryen Doğum Nedir, Sezaryenin Riskleri Nelerdir?

​

Neden Sezeryan?

​

Normal doğum şartları dışında gelişmeler  halinde doktorlar sezaryen kararı alabilmektedir. Annenin engel oluşturacağı herhangi bir etkeninin olması ya da normal doğum yapmak istememesi halinde de yapılabilmektedir.

Sezaryen doğum günümüz içerisinde artık anestezi tekniklerinin gelişmiş olması, enfeksiyon gibi sorunlara engel olacak etkili antibiyotiklerin bulunması, ameliyatlar sonrasında dikiş tekniklerinin gelişmiş olması, cerrahi yöntemlerdeki gelişme sonrasında kolay bir şekilde doğum yapabilme imkanı bulunmaktadır. Sezaryen farklı gebelik haftaları içerisinde yapılabilen ve gebeliğin seyrine bağlı bir şekilde oluşturulabilen bir uygulama olarak yer alır. Anne adayına bağlı olan bir zorunluluklar yüzünden bazen sezaryen acilen de olabilir.

​

Sezaryen doğum hangi durumlarda gereklidir?

​

• Bebeğin iri olması
• Plasentanın rahim girişini kapatması
• Bebeğin doğum kanalına gelmesi
• Çatının dar olması
• Rahimde miyom bulunması
• Ikınmanın riskli olması
• Doğum korkusu ya da vajinismus durumu
• Çoğul gebelik
• Bebeğin acilen doğması gerekmesi
• Herpes enfeksiyonu veya genital siğil olması
• Annenin geçirdiği ameliyatlar
• Plasentanın rahimden erken ayrılması

​

Sezaryen doğum nasıl uygulanır?

​

Sezaryen yönteminin uygulanması durumunda genel anestezi yapılması suretiyle annenin uyanık olması ancak ağrı hissetmemesi sağlanan bir yöntem uygulanır. Tıbbi olarak tüm işlemler uygulandıktan sonra bir saate yakın bir süre içerisinde sezaryen ameliyatı tamamlanır.

​

Sezeryan ameliyatı riskli midir?

​

• Karın ameliyatı olması spinal anestezi ve genel anestezi gerektirmemesi bazen az ya da çok fazla kanama oluşmasına ve komplikasyonlar yaşanmasına neden yaratabilmektedir.
• Sezaryen ameliyatı içerisinde nadir olarak ortaya çıksa da enfeksiyon kanama, rahime yakın olan kısmında bulunan mesane barsak gibi organların yaralanmaları ihtimali ortaya çıkabilir.
• Sezaryen ameliyatlarını %1-2 aşırı kanama ortaya çıkabilmektedir.
• Nadir olarak rahmin ameliyatla alınması durumu oluşabilmektedir.
• Sezaryen ameliyatı sonrası bacak damarlarında pıhtılaşma ortaya çıkması, akciğerlere pıhtı atma riski normal doğumdan daha fazladır.

• Anne bebek ilişkisinde gecikme yaşanır.
• Normal doğuma göre geç iyileşme ortaya çıkar.
• Normal doğuma göre çok daha fazla ağrı oluşur.
• Sonraki doğumlarda plasentanın rahim ağzına yerleşme ve yapışma riski
• Sonraki doğumlarda normal doğum şansı ortadan kalkar.
• Bebekte solunum sorunu riski fazla olur.

Sezaryen doğum bir ameliyattır. Bu ameliyatta karın ve döl yatağı kesilerek bebek alınır. Bir kez sezaryenle doğum yapan genellikle daha sonraki doğumlarında da sezaryenle doğum yapmak zorunda kalır. Çünkü rahmin eski yara yerinin yırtılma riski vardır.

Sezaryenle doğum, aslında belirli ve riskli durumlarda zorunlu olarak uygulanan bir yöntemdir. Normal doğumda anne veya bebek zarar görebilecekse uygulanır. Söz gelişi bazı erken doğumlarda sezaryen gerekir. Bebeğin iriliği ve duruş şekli de sezaryen gerektirebilir. Aynca ikiz ya da üçüzlerde, rahim ve doğum kanalıyla ilgili sorunlarda sezaryen kaçınılmaz olabilir ancak, bir terslik yoksa sezaryen gerekmez.

Bazı doğumların kolay, bazılarının ise zor oluşu normaldir. Doktor, her zor doğumda ameliyata girişmemelidir. Çünkü sezaryende kan kaybı daha fazla olabilir. Ameliyat sonrası, dikiş bölgelerindeki ağrılar 3-4 gün devam edebilir. Annenin hareket etmesi, bebeğini emzirmesi güçleşir.

Özellikle ameliyat uzun sürerse bebeğin etkilenme ve oksijensiz kalma riski doğar. Ortaya duygusal sorunlar da çıkabilir ilacın ve ağrıların etkisindeki anne bebekle zor ilgilenir.

Sezaryen ameliyatı bir saatten az sürer ancak bütün ameliyatlarda olduğu gibi bazı riskleri vardır. Yara yerlerinde enfeksiyon oluşabilir, mesane ve böbrek enfeksiyonları ortaya çıkabilir. Bu nedenler yüzünden anne ve bebeği 5-6 gün hastanede tutulur.

Sezaryen birçok bakımdan anneyi ve bebeği olumsuz etkiler. Ameliyat için anestezik ilaçlar anneyi uyutmak gerekir. Anestezik maddeler bebeğe de geçebilir.

13/6/2018

Doğal doğum nedir, nasıl yapılır? 

“Doğal doğum” terimi 1930′lu yıllarda üretilmiştir. Ancak o yıldan çok daha öncesinde ve günümüzde birçok kadın doğal doğum yöntemiyle bebek sahibi olmuşlardır. Peki, doğal doğum nedir?

Herhangi bir anestezi yöntemi kullanılmadan veya tıbbi müdahale olmadan yapılan doğum çeşididir. Aslında 20.yüzyıl öncesinde istisnalar hariç tüm kadınlar bu şekilde doğum yapmaktaydı. Bu nedenle yeni bir tıbbi gelişme değil, geleneksel tarzda bir yöntem olduğu bilinmelidir. Gerçek şudur ki, çoğu durumdaki kadın, herhangi bir müdahale olmadan sağlıklı bir bebek doğurabilir. Doğum; normal bir biyolojik fonksiyondur, tıbbi bir olay değildir. Müdahaleye ihtiyaç duyulması halinde, doğuma yardımcı olan yöntemler sayesinde inanılmaz derecede şanslı olunsa da, bazen doğumun kendi başına gerçekleştiği gözden kaçırılır.

​

Doğal doğum can yakar mı?

Doğal doğumdaki sancılar, bir annenin bebeğini dünyaya getirmesini sağlayan en önemli etkendir ve bu sürecin gerekli bir parçasıdır. Ağrı, bebeğin doğum kanalında ilerleyebilmesine yardımcı olur. Ayrıca bebeği ne zaman iteceğini, nasıl iteceğini ve yırtılmayı önlemek için ne zaman durması gerektiğini anneye anlatmaya yardımcı olur. Konum değiştirme, hareket etme, meditasyon yapma, derin nefes alma, yatıştırıcı müzik dinleme ve su içerisinde bulunma doğum sancısı ile baş edebilmenin en etkili yollarındandır.

Doğal doğumda en büyük yardımcı, ağrıların gidermesi için salgılanan endorfin hormonudur. Doğum sırasında oksitosin hormonu kasılmaları uyarır ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olması için endorfin salınır. Oksitosin, annenin doğum için motive olmasına yardımcı olur.

Epidural gibi diğer anestezik müdahaleler, bu doğal hormonların salınımına müdahale eder ve annenin doğum sürecine hazırlanmasını engeller. Anestezi almış bir anne, bebeği etkili bir şekilde itemez. Ağrıyla baş etmesi için gerekli endorfini salgılayamaz.

​

Neden doğal doğum tercih edilmeli?

Doğal doğanın savunucuları, bu doğum metodunun hem anne hem de bebek için daha sağlıklı olduğunu önermektedir. Potansiyel olarak bebeğe zarar verebilecek herhangi bir ilaç bulunmayacaktır. Anne ve bebeğin bedenlerinin birbiriyle uyum içerisinde olacak şekilde doğum gerçekleşir. Anne uyanık olduğu için doğumda aktiftir ve her anın farkında olacaktır.

Bu yöntem ile doğum yapan kadınlarda, doğum sonunda gurur ve başarı hissi oluşur. Annenin iyileşme süresi potansiyel olarak azalır ve doğumdan kısa süre sonra kendisini çok daha iyi hisseder.

Ayrıca her tıbbi prosedürde olduğu gibi epidural ile yapılan anestezinin birtakım riskleri de vardır. Bel ağrısı, baş ağrısı, uygulama yerinde kanama, ateş, solunum zorlukları, bebeğin kalp atış hızının yavaşlaması, bebeğin kan basıncında düşüş görülmesi bu risklerdendir. Epidural ile doğum yapan kadınlarda en sık görülen diğer bir faktör ise, bebeğin çıkış anının hissedilmediği için doğum sırasında vajinal yırtılma ile daha sık karşılaşılmasıdır.

​

Doğal doğuma nasıl hazırlanılır?

Doğal doğuma hazırlanma süreci çok önemlidir. Anne adayı kendini mümkün olduğu kadar rahat hissetmelidir. Doğum odası istenilen şekilde ışıklandırılabilir, dinlendirici bir müzik listesi hazırlanabilir, pilates topu gibi egzersiz yapmaya yarayan aletlerden yararlanılabilir, sıcak bir duş alınabilir, masaj yaptırılabilir, aromatik yağlar kullanılabilir. Doğal doğum yapacak kadın, hiçbir serum takviyesi almadığı ve bebeğin kalp atışlarının dinlenmesi için monitöre bağlı kalmadığı için yatağa bağlı değildir. İstediği şekilde hareket edebilir ve sancıları pozisyon değiştirerek hafifletebilir. Bu tür doğumlarda daha çabuk açılma yaşandığı için doğum süresi de kısalacaktır.

​

Doğal doğumu seçmek için öncelikle gebelik döneminde hem annede hem de bebekte hiçbir sorunun olmaması gerekir. Aksi bir durum söz konusu olduğunda tıbbi müdahalede bulunmak en doğru seçenek olacaktır.

​

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Op. Dr. Havva Pars Ağargün

11/7/2018

​

Tüp Bebek Tedavisinde En Çok Sorulan Sorular ve Cevaplar

​

Tüp bebek tedavisi herkesin merak ettiği birçok aşama içeriyor ve günden güne bu tedaviye olan gereksinim artıyor. Bu sorulara doğru şekilde cevap vermek gerekiyor çünkü insanların korkup kaçması ve çekinmesi gerekmeyen tüp bebek uygulaması, insanları mutlu edebilecek bir teknoloji olmaya devam edecek.

Tüp bebek uygulaması sırasında cinsel ilişkiye girebilirsiniz ancak yumurta keseleri büyüdükten sonra, önlem olarak ilişkiye girmemeniz tavsiye edilebilir. Ayrıca sperm toplama gününden önceki süre zarfında da baba adayının cinsel ilişki kurmaması gerekir. Tüp bebekte dış gebelik oranları çok düşüktür ancak her zaman bir risk bulunmaktadır. Günümüzde genetik tarama, her gebelik için önerilmektedir ancak tüp bebekte bu uygulama daha kolay gerçekleştirilir. Tüp bebek merkezlerindeki genel taramalar her türlü kromozom bozukluğuna ve embriyonun başına gelebilecek risklere dair bilgi verir.

Tüp bebek tedavisi ile ilgili bir sayı sınırlaması yoktur. Her deneme başarısızlıkla sonuçlanıyorsa, durumun altında yatan belirlenir, şartlar ona göre uygunlaştırılır ve yeniden deneme yapılır. Uygulamada embriyo transferi için belirli bir gün sınırlaması yoktur, kadından kadına transfer zamanı değişiklik gösterebilir. Sperm bağışı mastürbasyon odalarında yapılır ancak bu konuda stres ve endişe duyan hastalara gerekli zaman tanınmaktadır. Eğer ereksiyon problemi varsa, cerrahi işlemle de sperm örnekleri alınabilir.

Tüp bebek tedavisinde erkeğin yaşı da kadının yaşı kadar önemlidir. Erkeğin genel sperm kalitesi yaşla birlikte ve 55 yaşın üzerindeki erkeklerin sperm hareketliliği %54 oranında azalır. Bu azalmaya bağlı olarak, çiftlerin yaşı ne kadar genç olursa, tüp bebek tedavisinde başarı oranı da o kadar artar.

Azospermi denilen ve spermin olmaması olarak adlandırılan durumda da tüp bebek tedavisi yapılabilir. Azospermi, erkeklerdeki kısırlık problemlerinin %15’ini oluşturur. Boşalma vardır ancak sperm yoktur. Bu durumda, öncelikle buna neden olan sorun belirlenir ve onun tedavisine yoğunlaşılır. Daha sonra, tüp bebek tekrar denenir. Anne ve babada oluşan genetik sorun, tüp bebek yönteminde yapılan ön hazırlıklar ve genel tarama testleri nedeniyle, önceden tespit edilebilir. Tüp bebekte sperm yıkama yapılır ve en sağlıklı sperm seçilir. Aynı zamanda embriyoda oluşabilecek anormallikler de araştırılır.

Tüp bebek tedavisinde başarı oranı, anne ve baba adaylarının genel sağlık durumuna, yaşlarına, kullandıkları ilaçlara, geçmiş tüp bebek denemelerine ve bu başarısızlığın nedenlerine, hormonal değerlere, embriyo kalitesine, bağışıklık sistemine, çiftin sürece uyumuna ve tüp bebek merkezinin donanımına göre değişmektedir. Turner sendromu, en çok görülen kromozomal sorunlardan biridir ve sadece kız çocuklarında olur. İlerleyen yaşlarda infertiliteye neden olan bu durumda, tüp bebek yapıldığından başarı oranları yüksektir.

Tüp bebek tedavisi öncesinde, rahim tüp filminin çekilmesi önerilmektedir. Çünkü rahim içinin tüm özellikleri incelenir ve işlevi ile ilgili bir sorun olup olmadığına dair ipucu verebilir. Ayrıca eğer bir sorun çıkarsa, histereskopi yapılabilir ancak işlem zorunlu değildir. Tüp bebek tedavisinde, tüplerin açık ya da kapalı olması önemli değildir. Fakat embriyonun rahim içine sağlıklı şekilde tutunması için tüplerin de sağlıklı olması gerekir. Eğer rahime giriş kapalıysa, düşük ya da dış gebelik yaşanabilir.
Yumurtalık kisti veya miyom varsa, tüp bebek uygulanabilir. Ayrıca bu durumda normal yollarla da hamile kalınabilir. Genel olarak, miyomun türü, boyutu, sayısı ve oluştuğu yer önemlidir. Yumurtalık kistleri kötü huylu değilse, cerrahi işleme gerek duyulmaz. Kemoterapi ve bazı ilaçlar üreme yeteneğine zarar verebilir ve bu durumda embriyolar dondurulabilir. Dondurulmuş embriyolar, genel olarak hayat boyu kullanılabilir.

Tüp bebek tedavisi için sperm sayısının yanında diğer sperm özellikleri de önemlidir. Cinsel ilişki ile hamilelik oluşması için, sperm konsantrasyonu 15 milyon ve sperm sayısı da en az 39 milyon olmalıdır. Değerler azaldıkça gebe kalma şansı da düşecektir. Sperm sayısını çeşitli şekillerde artırabilirsiniz. Dengeli beslenmek, sağlıklı kiloda kalmak, hafif spor yapmak ve sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıklardan kurtulmak sperm sayısını artırabilir. Ayrıca aşırı egzersizden kaçınmak, sıcak banyo yapmamak ve uzun süre araba veya bisiklet kullanmamak da etkili olabilir.

Sperm hareketliliği düşükse, bu durumu düzelttikten sonra tüp bebek yapılabilir. Spermin hareketliliği, yumurtayı dölleme kabiliyetini etkiler. Duruma cerrahi yöntemlerle müdahale edilebilir ve ayrıca bazı gıda takviyeleri ve ilaçlar ile hareketlilik artırılabilir. Sperm sayısı az ise, rahime yerleştirmek amacıyla seçilecek embriyo için seçenekler de azalır. Eğer hiç sperm yoksa, cerrahi işlemle sperm alınabilmektedir. Tüp bebek tedavisi sonrası, yumurtalık rezervi tükenmez ancak belirli bir oranda azalır. Aslında her tüp bebek denemesinden sonra sayı giderek düşer ancak bu tüp bebekte başarı şansını etkilemez.

Tüp bebek tedavisi öncesinde, dengeli beslenmek yararlıdır. Başarı oranını artırabilir, sağlıklı kilonun korunmasına yardım edebilir ve böylece rahat bir tedavi süreci geçirebilirsiniz. Ayrıca tedavi sonrasında da, sağlıklı besinler tüketilmelidir. Doğum gerçekleşene kadar folik asit, omega-3 ve demir bakımından zengin beslenmek gerekir.

Polikistik Over Sendromu (PCOS) varsa tüp bebek yaptırabilirsiniz. Ancak önce destekleyici ilaçlar ve doktor önerileri uygulanır. Daha sonra tüp bebek tedavisi yapılır. Tüp bebek uygulamasında herhangi bir sayı sınırlaması yoktur ve çiftlerin isteğine bağlı olarak defalarca yapılabilir. Sperm dondurma işlemi; sperm sorunları oluşmaya başlayan, ilerleyen zamanlarda bebek sahibi olmak isteyen, kanser tedavisi görmeye başlayacak olan ve vazektomi ameliyatı yapılacak kişilere uygulanabilir. Yumurta dondurma işlemi, yumurtalık rezervi azalmaya başladıysa veya herhangi bir üreme problemi ilerlemeye devam edecekse uygulanır.

Başarısız bir tüp bebek tedavisinden sonra, en az 2 ay ve en fazla 6 ay beklemek yeterli olacaktır. Daha uzun süre beklemek, yumurtalık rezervlerinin azalmasına neden olabilir ve motivasyonu düşürür. Mesa, cerrahi işlem ile sperm elde edilmesi işlemidir.

​

Kaynaklar:
http://americanpregnancy.org/infertility/in-vitro-fertilization/

https://www.bulenttiras.com/tup-bebek-tedavisi-hakkinda-en-cok-sorulan-sorular-ve-cevaplari

2/6/2018

     Sağlık Bakanlığı Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Ulusal Değerlendirme Ekibi tarafından, “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” kapsamında  İzmir İli kamu ve özel sağlık kuruluşları değerlendirildi.  
 

     “Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Programı” kapsamında,  anne sütü ile beslenme ve emzirmenin teşvik edildiği doğru uygulamaları hizmet standartlarına yansıtan kuruluşların “Bebek Dostu Hastane” ve “Bebek Dostu Aile Hekimliği Birimi” unvanlarının devam edip etmemesinin kararının verilebilmesi amacıyla İzmir’de 4 gün süreyle sağlık kuruluşları değerlendirildi. 

     Ulusal Değerlendirme Ekibi tarafından, 9 ilçede, 6 Devlet Hastanesi, 8 Özel Hastane, 7 Aile Sağlığı Merkezinde incelemelerde bulunuldu. 
 

“İzmir İli Bebek Dostu Sağlık Kuruluşları Değerlendirme Raporu” açıklandı.

​

     Kurumumuz bu değerlendirme de 100 tam puan alarak ''Bebek Dostu Kurum'' ünvanını hak ettiğini, uygulamalarının eksiksizliğini kanıtlamış ve bu ünvanı devam ettirmeye hak kazanmıştır.

     Bu başarı sadece biz çalışan personelin değil, aynı zaman da siz sevgili anne ve babalarımızın da başarısıdır. Daha sağlıklı ve zeki nesiller için gece gündüz demeden bebekleri ile ilgilenen, emzirmek-emzirmenin sürdürülmesini sağlamak adına fedakarlıklarını gösteren tüm anne ve babalarımıza bize bu gururu yaşatmakta ki katkıları için sonsuz teşekkür ederiz...

​

Sağlıklı ve mutlu yarınlar için biz her zaman desteğe hazırız.

08 Nolu Urla İskele Aile Sağlığı Merkezi Ekibi 

13/5/2018

​

​

​

   Çocuklara 5 yaşından sonra yapılması gereken 10 muayene!

​

   Ebeveynler, çocuklar için göz ve diş gibi muayeneleri küçük yaşlardan itibaren yaptırıyorlar. Fakat kolesterol, obezite, kan sayımı gibi muayene ve testlerin genelde büyüklerin ihtiyacı olduğu düşünülür. Uzmanlara göre işte çocuğun sağlıklı gelişimi için 5 yaşından sonra mutlaka yapılması gereken muayeneler!

​

• Çocukların özellikle iki yaşa kadarki dönemlerinde muayene günleri özenle takip edilir, çocuğun gelişimi santim santim not alınır. Fakat 5 yaşından sonra çocuğun muayeneleri, diş ve göz sağlığı ile genelde sınırlı kalır. Sosyal Pediatri Uzmanı Doç. Dr. Selda Karaayvaz, çocuk sağlığı için önemli ve 18 yaşına kadar düzenli yapılması gereken muayene ile testler konusunda aileleri uyarıyor. İşte 5 yaş sonrasında çocukların mutlaka yapılması gereken 10 muayene!

• ​Diş Kontrolü​  

Her çocuk okul öncesi dönemde mutlaka yılda en az bir kere diş hekimine götürülmeli, diş çürükleri tedavi edilmeli. Okullar açılmadan önce de diş muayenesi yaptırılmalı. Son yıllarda, Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Diş Hekimleri Birliği’nin yayınladığı bildirilerde; ağız ve diş sağlığının, kalp ve damar hastalıklarından diyabete pek çok hastalıkla ilişkisi olduğu belirtiliyor. Bu hastalıkların tedavilerinde, ağız sağlığının çok büyük rolü olduğu vurgulanıyor. Anne babaların ağız ve diş bakımı konusunda çocuklarına iyi örnek olmaları şart.

• İşitme Testi 

Çocuklarda hafif orta derecede işitme azlıkları çoğunlukla fark edilmeyen ancak önemli bir sağlık sorunu. Solunum yolu enfeksiyonlarından yüksek sesle müzik dinleme alışkanlığına dek birçok unsur işitme kaybına zemin hazırlayabiliyor. İşitme azlığı, çocuğun dil ve konuşma, konsantrasyon, zihinsel gelişim ve okul başarısını olumsuz etkileyebiliyor. O nedenle okul öncesinde mutlaka KBB uzmanına başvurarak, özellikle 5 yaş itibariyle işitme testini yaptırın. 

• Kolesterol Ölçümü

Kolesterol artık çocuklarda da görülebilen bir sağlık sorunu. Genetik olabildiği gibi sağlıksız beslenme, abur cubur tüketme alışkanlıkları sonucu artan kan yağları 9 yaştan itibaren damarlara zarar vermeye ve sertleşmenin erken başlamasına neden olabiliyor. Özellikle de birinci derece akrabalarında kolesterol ve trigliserid yüksekliği olan, 55 yaş altında kalp krizi, kalp spazmı geçiren, anjiyo yapılması gereken aile bireyi olan çocukların mutlaka kan yağ düzeylerine bakılmalı. Ailevi riski olan bu çocuklara en erken 2 yaşında tetkik yapılıp az yağlı ürünlerle beslenme başlatılmalı. Evrensel kan yağları taraması 8 yaştan sonra her çocuğa öneriliyor. Bu şekilde kalp damar hastalıklarının gelişimine engel olunabiliyor. 

• Göz Muayenesi 

Ülkemizde okul çağındaki her dört çocuktan birinde göz hastalıkları var. Sorun kolay fark edilmeyebildiğinden her çocuğun 3 yaşından itibaren göz muayenesi olması gerekiyor. İlkokula başladıktan sonra da düzenli muayenelere devam edilmeli. Aksi halde, erken tespit edilip kolayca çözüme kavuşabilecek sorun, zaman kaybı olduğunda zorlu bir sürece girebildiği gibi, çocuğun okul başarısını da etkiliyor. Baş ağrısı ve yorgunluktan kaygı bozukluğu ve kaza geçirmeye kadar birçok ek soruna yol açabiliyor. 

• Kan Sayımı

Ülkemizde özellikle demir eksikliği veya buna bağlı kansızlık çocuklarda yaygın bir sağlık problemi olduğu için, tam kan sayımı ile birlikte demir depolarının incelenmesi öneriliyor. 6-14 yaş arası en az bir kan sayımı yapılmalıdır. Erken tanınıp tedavi edilmediğinde sık enfeksiyona yakalanma, halsizlik, yorgunluk yanında fiziksel ve zihinsel gelişme geriliği ile okul başarısında düşmeye neden olabilir.

• Omurga Eğriliği Muayenesi

Günümüzde çocukların küçük yaşlardan itibaren tablet ve bilgisayar başında uzun zaman geçirmesi, yanlış duruş, ağır ve yanlış sırt çantası kullanımı gibi faktörler bel, boyun ve sırt ağrılarına neden olabiliyor. Bunun yanında daha çok ergenlik döneminde saptanan, skolyoz denilen omurga eğriliklerinin erken teşhis edilebilmesi, eklemlerde hareket kusuru gibi sorunlar olup olmadığının kontrolü açısından da muayene önemli. 

• Obezite

Modern çağın salgın hastalığı obezite günümüzde çocukların karşı karşıya kaldığı en büyük risklerden birisi. İnsülin direnci, hipertansiyon, Tip 2 diyabet gibi durumları tetikleyebilen obezite, çocuğun fiziksel sağlığı yanında ruhsal sağlığı ile sosyal yaşantısı ve okul başarısını da olumsuz etkiliyor. Çocuklara hem ailede hem de okulda şekerli gıda, karbonhidrat tüketiminin zararları açısından beslenme eğitimi verilmesi çok önemli. 

• Alerji 

Son yıllarda alerji çocuklarda en sık görülen hastalıklar arasında yer alıyor. Alerjik belirtiler çoğunlukla soğuk algınlığı ve üst solunum yolu enfeksiyonu ile karıştırılabildiğinden zaman kaybedilebiliyor. Oysa alerji hekimine başvurularak bir an önce doğru tedaviye başlanması büyük önem taşıyor. 

• Spor Öncesi Tetkikler

Düzenli spor yapan çocukların fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal gelişimlerinin yanı sıra okul başarılarının da daha yüksek olduğu görülüyor. Ancak çocuğunuzun akut veya kronik bir hastalığı olmasa bile spora başlamadan önce mutlaka çocuk kardiyoloji hekimi tarafından muayene olmasında, gerekirse tetkik yapılması ve ‘spor yapabilir’ raporunun bu bölümden alınmasında fayda var. Gerekirse birtakım kan tetkikleri ve kalp testleri de yaptırılmalı. 

• Çocukluğa özgü davranım bozuklukları ve tikler

Çocuklarda; yaşa özgü bazı davranım bozuklukları, okul öncesi ve okul döneminde görülebilen gece terörü, tırnak yeme, hiperaktiflik, tikler, yalan söyleme, çalma gibi sorunların yanı sıra, kaygı bozukluğu ve daha ileri durumda depresyona dek gidebilen tablolar olabiliyor. Okul başarı kaygısı çocuklarda fazlaca görülürken, eşlik eden boşanma, maddi sıkıntı, ihmal, istismara uğrama gibi sorunlar da varsa çocuğun etkilenmesi çok daha fazla oluyor. Bunların gözden geçirilip aile ve çocuğa profesyonel destek verilmesi gerekir. Yine çocuğun örgün eğitime uyumu, arkadaş öğretmen ilişkileri, öğretmenin gözlemleri ve fikirleri mutlaka çocuğun doktoru tarafından bilinmeli. Ailevi veya sosyal riskler erken dönemde tanınıp önlem alındığında kuşkusuz çocuklarımıza çok daha sağlıklı güzel bir gelecek hazırlanabilir.

30/4/2018

   James Harrison'a 'Altın Kollu Adam' diyorlar...

   Mucize ama gerçek...

   Avusturalyalı Harrison, 60 yıl boyunca bağışladığı kan sayesinde 2.4 milyon bebeğin hayatını kurtardı.

   Washington Post gazetesinde yer alan habere göre; 80 yaşındaki Harrison, kanında bulunan ender bir antikor sayesinde doğumda kan zehirlenmesi yaşayan bebeklere adeta hayat verdi.  Altın Kollu Adam Harrison, 2003 yılında Guinness Rekorlar kitabına girdi.

   14 yaşındayken James Harrison ameliyata alındı ve akciğerinin bir lobu alındı, saatlerce süren operasyondan sonra üç ay boyunca hastanede kaldı. Harrison’a 13 ünite kan verildi, bunun üzerine James Harrison büyüyünce kan bağışçısı olmaya söz verdi.

Kan verme yaşı 18 olduğu için bekledi ve 18'inde de sözünü tuttu... Kan bankasında yapılan taramanın ardından Harrison’un kanında bebek ölümlerini önleyebilecek bir antikorun bulunduğu tespit edildi. 

   Avustralya’da annenin kanının RH pozitif ve bebeklerin kanının RH negatif olması sebebiyle meydana gelen hemolitik anemiden kaynaklı ölümler böylece önlenebilecekti. Ender görülen bir antikordan yapılmış plazmanın bebeklerin hayatını kurtarabileceği fikrini geliştiren bilim insanları, Harrison’a ulaştı. 

Anti-D adı verilen plazma programına katılıp katılmayacağı sorusuna Harrison, 'katılırım' yanıtını verdi.

İlk plazma 1967 yılında kullanıldı. Harrison'ın kanından milyonlarca doz Anti-D enjeksiyonu yapıldı. Buna göre; Harrison 2.4 milyon bebeğin hayatını kurtardı.

   Anti-D Programı Koordinatörü Robyn Barlow, “Avustralya’da yapılan her Anti-D ampulünün içinde James bulunuyor” dedi.

Uzmanlar, Harrison'ın kanındaki antikoru, küçük yaşlarda kan nakli yapılmış olmasına bağlıyor.

​

alıntıdır.

31/3/2018

30 MARTTA YAYINLANAN MİLLİYET GAZETESİ HABERİNE GÖRE,

​

     Türkiye’de son yıllarda aşı karşıtı söylemlerin arttığını kaydeden Hacettepe Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, bunun aşılama oranlarına da yansıdığını belirtti. Ceylan, “Avrupa’da bir salgın var ve bize yakın. Ukrayna’da, Sırbistan’da şuanda bir salgın var. Sırbistan’da 4 bin vaka var, Almanya’da, Fransa’da var. Bizim aşılama oranlarımız onlardan yüksekti” dedi.
     Hacettepe Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Türkiye’de 2013’te 980 olan aşı reddi sayısının 2017’de 23 bine kadar çıktığını söyledi. Bunun sebebinin aşı karşıtı söylemler olduğunu belirten Ceyhan, orana bağlı olarak 2016’da 9 olan yıllık kızamık vakası sayısının da 2017 yılında 85’e yükseldiğine dikkat çekti. Avrupa’daki şuanda kızamık salgınının Türkiye’ye çok yakın olduğuna dikkat çeken Ceyhan, ailelerin karşıt söylemlere inanmayıp, çocuklarını aşı yaptırması gerektiğini vurguladı.
     Aşı oranında düşüşler yaşandığını kaydeden Ceyhan, “Son dönemlerde çocukluk çağı aşılarına karşı yapılan söylemler yüzünden 2013’te 980 olan aşı reddi sayısı 2017’de 23 bine kadar çıktı. Doğal olarak bunun sonucu olarak aşılama oranı düşüşü var Türkiye’de” dedi.
     Aşı oranını düşmesiyle birlikte bulaşıcı hastalık oranlarının artışa geçebileceğinin sinyalini veren Ceyhan, “Örneğin kızamık gibi. Şuanda da Avrupa’da da bir aktivite var ve Türkiye’de yansımasını görüyoruz. O yüzden 2016’da 9 olan yıllık kızamık vakası sayımız 2017’de 85 oldu. Bu tabi yine de daha önceki yıllarda yapılan yüksek aşılama sayesinde kısıtlı bir rakam. Ama eğer bu şekilde devam ederse bu sayı daha da artarsa 50 binleri geçerse, çok büyük boyutlar olabilir ve daha çok insan kızamığa yakalanabilir. Avrupa’da bir salgın var ve bize yakın. Ukrayna’da, Sırbistan’da şuanda bir salgın var. Sırbistan’da 4 bin vaka var, Almanya’da, Fransa’da var. Bizim aşılama oranlarımız onlardan yüksekti. Biraz daha düşer ve bu rakamlar daha yüksek boyutlara ulaşabilir” diye konuştu.
     Kızamık vakasının dikkate alınması gerektiğini ifade eden Ceyhan, şunları söyledi:
“Bin tane kızamık vakasına ulaşırsak biz, kızamığın beklenen sonucu olarak yaklaşık 100 tane hastane yatışı, 20 civarında yıllık ölüm, 30 civarında beyin hasarı ortaya çıkacaktır. Bunları önlemini yolu çocukluk çağı aşılarıyla ilgili aleyhte söylenen söylemlerin bırakılması. Bazı insanlar, ‘bu insanların özgürlüğü, kendi çocuğuna aşı yaptırmayabilir’ diyorlar. Bu çok yanlış bir yaklaşım. Çünkü aşı ilaç tedavisi gibi değil. Siz çocuğunuzu aşılatmazsanız, çocuğunu aşılatan ailelerin çocuklarına da zarar vermiş olursunuz. Çünkü tek başına yapılan aşı hiçbir zaman korumaz. En iyi aşı yüzde 98-99 yapılan aşıdır.”
     Son olarak bazı çevrelerin, aşıyı Türk toplumuna batılılar tarafından dayatıldığı yönündeki görüşün de son derece yanlış olduğunu vurgulayan Ceyhan, “Aşıyı Türkler Orta Asya’da kullanmaya başlamış. Sonra Selçuklulardan başlayarak, Anadolu’ya getirmişler. Daha sonra İstanbul’da çiçek hastalığına karşı aşılama devam etmiş, oradaki bir İngiliz başkonsolosunun eşinin İngiltere’deki arkadaşına yazdıkları batı aşılamayı öğrenmiş. Osmanlı döneminde, Osmanlı devleti ilk aşı uygulayan devlet olmuş” ifadelerini kullandı.
     Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Alpay Azap ise, aşılamanın son derece zararsız bir uygulama olduğunu ve aşı aleyhine çıkan sözlerin kesinlikle yanlış olduğunu söyledi. Azap, “Aşılar sayesinde her yıl 2-3 milyon insanın hayatı kurtuluyor. Bu aşı oranını daha da arttırdığımız da yine bu oran artıyor ve yılda 5 milyonlara ulaşabileceğini gösteren çalışmalar var.       

      İnsanların unuttuğu bir şey var. Kızamık, boğmaca gibi hastalıklar son zamanlarda görülmediği için zannediliyor ki insanoğlu bu hastalıkları yendi ve artık aşı yaptırmasak da olur. Öyle bir şey yok. Aşıları yapmadığını zaman, bu hastalıkların tekrar salgın yaptığını dünyadaki güncel örneklerden görüp öğrenebiliyoruz” dedi.

     ALINTIDIR. (MİLLİYET GAZETESİ-30.03.2018)

15/1/2018

Son Günlerde Medyada Artan Aşı Aleyhtarı Yazılar

Ve

Bunların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri

​

​

Bilindiği üzere aşılama yaklaşık 230 yıldır bütün dünyada uygulanan milyonlarca ölümü engelleyen bazı hastalıkları ortadan kaldıran en etkili ve ucuz sağlık koruma yöntemidir. 

​

Ne yazık ki son zamanlarda aşının içerisinde civa bulunduğu ve aşı içerisinde yer alan çok düşük düzeydeki alüminyumun Alzheimer hastalığına yol açtığı gibi bilimsel gerçeklerden uzak ve kesinlikle doğru olmayan ifadeler yayın organlarında yer almaktadır. 

​

Bütün dünyada istisnasız bütün ülkelerde uygulanan aşıların zararlı olduğuna dair yapılan bu yayınlara konu olan kişilerin aşı ile korunulan hastalıkların durumu aşılama ile ne oranda engellendiği aşılama olmazsa sonuçları konusunda eğitimi olmamaları üzüntü vericidir. 

​

Aşılar sayesinde aşıyla korunulabilen hastalıklar en az %98 oranında azalmışken ve bazıları ortadan kalkmışken bu yayınlar neticesinde aşı reddinde ciddi bir artış gözlemlenmektedir.

Örneğin aşıyı reddeden aile sayısı;

 2011 yılında 183,

2013 yılında 913,

2015 yılında 5091, 

iken 2016 yılında 10.000’ in üzerine çıkmıştır. 

​

Aşı redlerinde akademik unvan taşıyan ancak konunun uzmanı olmayan kişilerin konuşmaları en büyük etkendir. Aşılama ile her yıl yaklaşık 14.000 ölüm engellendiği dikkate alınırsa aşılanmayan bu 10.000 çocuğun bir kısmının öleceğini tahmin etmek zor değildir. 

​

Bunun neticesinde de bazı hastalıklarda artış gözlendiğini üzülerek izlemekteyiz. Örneğin bildirilen boğmaca vakıaları son üç yıldır belirgin bir şekilde artmaktadır. 

Nitekim kliniğimizde aşılanmadığı için pnömokok menenjitinden ölen ve sakat kalan vakıalar yanında risk grubuna girdiği için grip aşısı olması gerekirken olmayan ve grip sonucu ölen ciddi sayıda vakıa gözlemliyoruz. 

​

Ayrıca unutulmamalıdır ki hiçbir aşının etkinliği bireysel aşılamada yüzde yüz değildir. Aşıların bir hastalığı tam olarak önlemesi ancak toplumsal etkiyle olur. Yani bazı kişilerin aşılanmaması aşılanan kişilerin de aşıdan maksimum yarar elde etmesini engellemektedir. 

​

Bu konuşmaları yapan insanlar unutmamalıdır ki bilgisizlikten veya başka bir nedenden kaynaklanan bilimsel anlamda yanlış ifadeler bazı insanların ölümüne veya sakat kalmasına neden olacaktır. Bu nedenle bu kişilerin taşıdıkları bilimsel unvan ve vicdanlarını dikkate alarak söylediklerini bir bilim ve akıl süzgecinden geçirmelerini konunun uzmanı ve sorumlu bilim insanları olarak beklemekteyiz. 

Kamuoyuna önemle duyurulur. 

​

Prof. Dr. Mehmet Ceyhan 

Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı 

Son günlerde değişik basın organlarında akademik unvan taşıyan bazı kişilerin nedenini bilmediğimiz ancak reyting ve şöhret kaygısı taşıdığı izlenimi edindiğimiz aşılar aleyhinde ifadeleri yayınlanmaktadır. Bu yayınlar ne yazık ki ülkemizde insan sağlığına ciddi zararlar vermektedir. 

​

Unutulmamalıdır ki aşılama 1700’lü yıllardan itibaren atalarımızın öncü olduğu daha sonra bütün dünyaya yayılan milyonlarca insanın ölümden ve sakatlıktan koruyan en etkili ve ucuz korunma yöntemidir. 

​

Aşılamanın yararlı olduğuna bütün dünyada inanıldığı için aşılama yapmayan bir ülke dahi yokken aşının aleyhine konuşan insanların amaçlarının genellikle gündemde kalmak şöhret olmak ve bu sayede daha çok para kazanmak olduğu görülmüştür. Bu insanlar sadece ülkemizde değil az sayıda da olsa diğer ülkelerde de mevcuttur. Ancak söylediklerinin doğru olmadığı gerçek bilim insanları tarafından bilinmekte ve dikkate alınmamaktadır. 

​

Ülkemizde yapılan çalışmalarda aşılama ile her yıl 14.296 kişinin ölümden kurtulduğu gösterilmiştir. Yani bu şahısların söylediklerini dikkate alıp aşılamadan vazgeçersek on binlerce insanın ölümüne neden olacağımız açıktır. 

"Aşılarda alüminyum olduğu için aşı yaptırsanız Alzheimer hastalığına yakalanırsınız" diyerek insanları aşı yaptırmamaya yöneltmek isteyen kişinin enfeksiyon ve aşılar konusunda herhangi bir eğitimi olmadığını bilmekle birlikte bazı aşılarda etki arttırıcı olarak bulunan alüminyum düzeyinin insan sağlığını etkilemeyecek kadar düşük olduğunu bildiğine eminiz. 

​

Kaldı ki bu konuşmaları yapan kişilerin çocuklarını içinde alüminyum olan aşılarla aşıladığını da görmekteyiz. Bazı kişiler bunun yanında aşıda cıva olduğu şeklinde yanlış bir bilgiyi de halka yaymaya çalışmaktadır. Cıva çoklu dozlu aşılarda iğnenin aşı flakonuna birden girmesi sırasında oluşabilecek bakteriyel bulaşları engellemektedir. 

​

Ülkemizde aşılar artık uzun süreden beri tekli dozda uygulandığından cıva bulunmamaktadır. Bu ifadeyi kullanan bazı kişilerin çocuklarını aşılarda cıva olduğu dönemde çocuklarını aşılattıklarını ancak halka yanlış olduğunu bile bile hangi amaca yönelik olduğunu bilmediğimiz bir gayretle aşı yaptırmamalarını önerdiklerini gözlemledik. 

​

Bu kişilerin öğretim üyesi sorumluluğunu üstlenerek insanların ölümüne ve sakatlanmalarına yol açabilecek konuşmalar yapmaktan kaçınacaklarını uzman olmadıkları konu hakkında açıklama yapmak zorunda olmadıklarını hatırlayacaklarını ve kamuoyunun bu konuşmaları yapan insanların yanlış söylemlerini dikkate almadan önce o konuda uzman olan bilim insanlarının önerilerini dikkate alacağını umuyoruz. 

​

Saygılarımızla kamuoyuna duyurulur. 

​

Enfeksiyon Hastalıkları Derneği – Pediatri Uzmanlık Akademisi Derneği 

11/12/2017

BEBEKLERE 6. AYDAN SONRA EK GIDAYA GEÇİŞ ÖNERİLERİ

​

Bilindiği üzere bebeklere 6 ay sadece anne sütü verilmelidir. Anne sütü çok sıcak iklimlerde yada çok soğuk iklimlerde dahi bebeğin ihtiyacı olan sıvı ve besin değerlerine sahiptir. Patolojik bir durum söz konusu değil ise bebeğinize 6. Ayın sonuna kadar su dahil hiçbir şey vermeyin.

2/11/2017

​

Bebek Mamalarında Bulunan Katkı Maddeleri

     Merhaba sevgili anneler ve babalar,

     Öncelikle, böyle bir yazıya niçin ihtiyaç duyduğumuzu belirtmek ile başlamak istiyorum. 

     Formül Bebek mamaları tıbbi gereklilik olan durumlarda kullanılmalıdır.

( Anne vefatı, anne sütü alerjisi, konjenital hastalıklar, özel beslenme gerektiren rahatsızlıklar vb... ) 

     Sadece anne sütü ile beslenen ya da 6. aydan sonra ek gıda başlanmış, hiç bir tıbbi gerekliliği olmayan, büyüme ve gelişme geriliği gözlenmeyen bir bebeğe mama başlamanın ne gibi bir dayanağı olabilir? 

     Bebeğimize mama verdiğimizde bunlardaki katkı maddelerinin neler olduğunu biliyor muyuz?

     Sizinle bu konudaki bir çalışmayı paylaşmak istedik.

     Sevgili anneler ve babalar bu çalışma,

     Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Emine Gülbin Gökçay, Emzirme  ve Aile Hekimliği Uzmanı Uzm. Dr. Tijen İsmet Eren, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Esra Devecioğlu tarafından 2012 yılında Çocuk Dergisi' nde yayımlanmıştır. 

​

Sevgiler... 

Çocuk Dergisi 12(2):60-65, 2012

doi:10.5222/j.child.2012.060

Derleme

Bebek Mamalarındaki Katkı Maddeleri

Gülbin GÖKÇAY *, Tijen EREN **, Esra DEVECİOĞLU *

Bebek Mamalarındaki Katkı Maddeleri

Piyasadaki mama çeşitleri, bunların üretim aşamaları ve piyasaya verilişleri Codex Alimentarius’a göre standardi- ze edilmiştir. Ancak, içlerinde bulundurabilecekleri katkı maddeleri ve toksinler dikkate alınmalıdır. Anne sütü ile karşılaştırıldıklarında infeksiyon riskinde artış ve ileriki dönemde daha yüksek obesite görülmesi gibi sağlık zarar- larından da söz edilmelidir. Özellikle, “anne sütüne yakınlaştırılmış formül” adı altında eklenen maddeler yarardan çok zarar vermemelidir.

Anahtar kelimeler: Anne sütü, mama, formül süt, devam sütü, katkı maddeleri, toksisite

Çocuk Dergisi 2012; 12(2):60-65

Additives in Infant Formulas

Types of baby formula, their production steps and distribu- tion are standardized according to the Codex Alimentarius. However, the additives and toxins they may contain must be taken into consideration. In their comparison with breast milk, increase in the risk of infections and future obesity should be mentioned. Especially the substances added to create the “formula closest to the mother’s milk” should not do harm rather than help.

Key words: Breast milk, baby food, formula, follow-on milk, additives, toxicity

J Child 2012; 12(2):60-65

GİRİŞ

Bebek mamalarıyla ilgili yayınlanmış bilimsel maka- leler azdır. Bu yazıda bebek mamaları konusunda yapılan araştırmalar epidemiyolojik bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir.

Piyasada ilk 12 ay ya da 6-12 ay arası önerilen bebek mamaları 4 gruba ayrılır. İlk grupta 0-6 ay arası kul- lanılan bir numaralı mamalar bulunmaktadır. Yaşamın ilk altı ayında kullanılmak için üretilen bir numaralı mamalar bebek sütü, bebek maması, bebek formülü, biberon maması ya da formül süt gibi adlar altında pazarlanmaktadır. İkinci grupta 6. aydan sonrası için üretilen 2 ve 3 numaralı devam sütü, devam formülü ve devam mamasıdır (follow-on formula) adları altındaki mamalar vardır. Bir diğer grup kaşık mama- ları ve son olarak da bebek yemekleri ve kavanoz mamaları mevcuttur. Bu kadar çeşit olmasının en

Alındığı tarih: 14.03.2012

Kabul tarihi: 04.06.2012

* İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı

** İstanbul Üniversitesi, Çocuk Sağlığı Enstitüsü

Yazışma adresi: Prof. Dr. Gülbin Gökçay, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Çapa-

İstanbul

e-posta: gokcay@superonline.com

önemli nedeni ilk 6 aydaki tüketimin doyma noktası- na gelmesi ve tüketicinin çeşitlilik istemesidir. Anne sütü muadillerinin pazarlaması ile ilgili uluslar arası yasadaki bebek sütü reklam engeli ise bir diğer nedendir (1). Altıncı aydan sonra bebek sütü yerine devam sütü kullanılmasının da herhangi bir bilimsel dayanağı bulunmamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü Codex Alimentarius’a göre hazırlanmış herhangi bir mamayı güvenli ve yeterli bulmaktadır (2).

Ülkemizde mamalar TC Tarım ve Köy İşleri Bakan- lığı izni ile piyasaya sürülmektedir. Örnek mama içerikleri Tablo 1’de sunulmuştur.

Mama Üretim Aşamaları

Günümüzde bebek maması üretimindeki ilk aşama içeriğin karıştırılmasıdır. Ana maddeler paslanmaz çelik kazanlarda harmanlanır ve kaymağı alınmış inek sütü eklenerek ısı 60˚C’ye ayarlanır. Yağ ve kıvamlaştırıcı maddeler eklenir ve ardından mineral, vitamin ve stabilizatörler katılarak karışım borularla pastörizasyon işlemine gönderilir.

İkinci aşama pastörizasyondur. İçerik 85-94˚C’de 30 saniye tutulur ve paketlenmeye hazır hâle getirilir. Üçüncü aşama homojenizasyondur. Bu aşamada

Tablo 1. Örnek mama içerikleri.

Doğumdan itibaren önerilen bir bebek maması (formül süt) içeriği:

• Hidrolize whey (peynir altı suyu) konsantresi

• Yapılandırılmış bitkisel yağlar, (kolza yağı, hindistan cevizi yağı ve ayçiçek yağı)

• Glukoz şurubu ve mısır nişastası

• İnek sütü kaynaklı galakto-oligosakkarid lifleri ya da polifruktoz lifleri

• İnek sütü kaynaklı laktoz, soya lesitini ve kalsium D-pantotenat, D-biotin ve fiterolmonoglutamik asit

• Potasyum di-hidrojen fosfat, kalsiyum klorür, sodyum klorür

• Hayvansal yağ (balık yağı)

• L-tirozin, kolin klorür, L-askorbik asit, taurin, sodyum L-askorbat, inositol, demir sülfat, çinko sülfat, bakır sülfat

• Üridin 5-monofosfat sodyum tuzu, sitidin 5-monofosfat, DL-alfa tokoferil asetat, adenozin 5-monofosfat, inozin 5 monofosfat sodyum tuzu

• L-karnitin, nikotinamid, Fitomenadyon ve sodyum selenit

• Retinil palmitat, DL-alfa tokoferol, riboflavin, tiamin hidroklorür, siyanokobalamin, kolekalsiferol, piridoksin hidrosiklorür, potas- yum iyodür, manganez sülfat.

Bir yaşına doğru önerilen (3 numaralı) bir bebek maması içeriği:

• Laktoz, palm, hindistan cevizi, ayçiçek ya da kanola şeklinde bitkisel yağlar

• Yağsız süt tozu, demineralize serum proteini ve vitamin karışımı

• Fitomenadion, biotin, kolekalsiferol, siyanokob alamin, kolin, taurin, inositol, L-karnitin)

• Kalsiyum tri-sitrat, emüglatör (yağ asitlerinin mono ve digliseritleri, soya lesitini)

• Sodyum tri-sitrat, kalsiyum klorür, magnezyum klorür, kalsiyum difosfat, potasyum trifosfat, potasyum dihidrojen fosfat,

• Demir 2-glukonat, antioksidan (soya lesitini), çinko sülfat, potasyum klorür

özellikle yağ partiküllerini azaltmaya yönelik işlem- ler yapılır. Dördüncü aşamada standardizasyon yapı- larak pH, yağ, vitamin ve mineral içeriklerinin uygunluğu kontrol edilir. Beşinci aşamada paketle- nen mamalar metal kutu ya da torbalara ayrılırlar. Son aşamadaki ısı işlemi ya da sterilizasyon bakteri- yolojik güvenlik açısından yapılır. Klasik metot (118˚C’de 10-15 dk) ya da yüksek ısıda kısa süreli işlem (142˚C’de 2-3 sn) uygulanır. Bu işlemleri taki- ben sprey kurutma yapılır.

Bebek Mamalarının İçeriğine Bağlı Dünyada Yaşanan Bazı Sağlık Sorunları

Bebek mamalarının hatalı içerikleri sağlık sorunları- na yol açabilmektedir. Buna bir örnek İsrail’de Alman yapımı bir bebek mamasının 15 bebekte vita- min eksikliğine yol açarak bunlardan ölümüne yol açtığı durumdur. Bu olayda firma yetkilileri ısı nede- niyle vitamin kayıpları olabileceğini kestiremedikle- rini açıklamışlardır (3).

Daha ciddi bir sorun 2002’de Belçika’da görülmüş- tür. Bir toz bebek maması içindeki mikrop (Entero- bacter Sakazakii) nedeni ile 2 aylık bir bebekte menenjit gelişmiş ve bebek kaybedilmiştir (3,4). Yeni adı Cronobakter sakazakii olan bu bakteri yenido- ğanda menenjit, septisemi ve nekrotizan enterokolite yol açabilmektedir. Toz bebek mamalarındaki buğ- day ve pirinç nişastası, bakteri için besiyeri oluştur-

makta ve mevcut üretim teknikleri steril toz mama üretmeye uygun olmadığı için, bulaş olduğunda mamada hastalık yapan bakteriler yer alabilmekte- dir (5). Oysa bu bakterinin düşük miktarda bulunması bile tehlikelidir. Çeşitli araştırmalarda toz bebek mamalarının % 3-14’ünde Sakazakii izole edilmiştir (6,7). Dünya Sağlık Örgütü toz mamaların 70˚C sıcak- lıktaki su ile hazırlanmasını önermektedir. Böylece toz bebek mamalarındaki bakteri etkisizleşmektedir (8). Birçok Avrupa ülkesinde toz bebek mamalarının 70˚C ve üzerinde sıcaklıkta su ile hazırlanması öneri- lirken ESPGHAN (Avrupa’daki bir uzmanlık derne- ği) ve ABD tarım bakanlığı mamaların içeriklerinin değişebileceği ve yanıklara yol açabileceği endişesi ile bu öneri konusunda çekimser kalmaktadır. Dünya Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) araştırmaları sonucunda 70˚C sıcaklıkta su kullanı- mında mamaların yapısında değişiklik olmadığını belirtmektedir (9,10).

Bebek mamalarının içinde bulunan, sağlık problem- lerine neden olabilecek bir diğer madde de melamin- dir. Çin’de 9 Eylül 2008 tarihinde bir gazete haberi ile 14 sütçocuğunun belirli bir cins mamayı kullan- dıktan sonra böbrek taşı nedeni ile tedaviye alındığı yayınlandı (11). Olayın başlangıç tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte mama firmasının Aralık 2007 tarihinden beri ürünlerini kullanan bebeklerin idrarla- rında değişme olduğuna ilişkin tüketici yakınmaları aldığı belirlendi. Bu nedenle ilk çocuk ölümü 1

Mayıs 2008 tarihinde yaşandı. Bu olayla birlikte, Çin’de çok sayıda bebek mamasının (formül süt) melaminle kirlendiği ortaya çıktı ve binlerce ton mama toplatılarak imha edildi. Sonuçta 50.000 çocuk hastaneye yatırıldı ve 6’sı böbrek hasarı nedeniyle yaşamını kaybetti, % 12’sinde sorun kronikleşti (12,13). Melaminli mamaları yiyen çocukların bağışıklık sis- teminde de sorunlar geliştiği bildirildi (14). Melamin plastik yapımında kullanılan ve nitrojen içeren bir bileşik ve çiğ süte eklendiğinde sütün görünür prote- ini artıyor ve madde bu sütten yapılan bebek mama- ları ile bebeklere geçiyor (15). Dünya Sağlık Örgütü Besin Güvenliği Komisyonu’nun yaptığı araştırmalar sonucunda olayın yalnızca Çin ile sınırlı olmadığı anlaşıldı (10-14). ABD ve Kanada’da bebek mamaların- da melamin saptandığı açıklandı. Saptanan düzeyle- rin Çin’deki olaydakinden daha düşük olduğu belir- tildi. Ancak, bebek mamalarındaki melamin düzeyi- nin ne kadarının güvenilir olacağı tartışılmaya baş- landı. Bu skandaldan çıkan sonuçlardan biri, bebek mamalarının güvenliğinin uluslararası düzeyde ele alınması gereken bir sorun olduğudur. Bu konuda yaşanan her olayın uluslararası boyutunun olması kaçınılmazdır. Bir diğer sonuç ise mamaların içeriği konusunda çalışmalara, yakın izlem ve kontrollere gereksinim olduğudur (10).

Bebek mamalarındaki katkı maddeleri ve toksinler konusunda pek çok çalışma yapılmıştır. Bu madde- lerden ilki manganezdir. Manganez esansiyel bir mineraldir. Soya ve pirinç manganezden zengin besinlerdir. Bebekler sindirim sistemi yolu ile fazla manganez aldıklarında bunun vücuttan atılması zaman alır ve beyinde birikim gelişebilir (16). Bebek mamalarındaki manganez düzeyi anne sütündekin- den belirgin olarak daha yüksektir. Bu düzey soya mamasında 80 kat, inek sütü kaynaklı mamalarda ise 30 kat daha fazla olabilmektedir (17). Mama ile besle- nen bebeklerin saç manganez düzeyi emzirilen bebek- lerinkinden daha yüksektir (18). Hiperaktivite ve öğrenme güçlüğü olan çocukların saç manganez düzeylerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur (17).

İncelenen bir diğer madde cam kavanoz mamaların- daki bisfenol-A’dır (BPA). Bebek mamalarının kapaklarındaki bisfenol-A mamaya geçebilmekte- dir. Kanada’da yapılan bir çalışmada bebek mama- larının özellikle sebze içerenlerinde BPA bulunduğu gösterilmiştir (19). Memeliler ile ilgili gözlemsel

çalışmaların sonuçlarına göre BPA vücutta hormon gibi etki göstererek çeşitli gelişimsel sorunlara yol açmaktadır (20).

Mikotoksinler başta kanser olmak üzere çeşitli organ hasarlarına yol açan zehirlerdir ve besinlerde hiç bulunmamaları gerekir. Türkiye’deki mamalarda mikotoksinler incelenmiş (aflatoksin B1, M1 ve okratoksin) bu amaçla piyasada bulunan 65 ticari bebek maması (formül süt, devam maması ya da bebek maması) içeriği değerlendirilmiştir. Bu araştrımanın sonuçlarına göre bebek mamalarının

% 87’sinde aflatoksin B1, % 36, 5’inde aflatoksin M1 ve % 40’ında okratoksin saptanmıştır (21). Benzer bir şekilde İtalya’da yapılan çalışmada örnek alınan toz mamaların % 63’ü, sıvı mamaların % 80’i miko- toksinler ile bulaşık bulunmuştur (22).

Mama içeriğinde bulunan bir diğer madde perklorat- tır (perchlorate). Doğada doğal olarak ya da insan yapımı olarak bulunan bu madde oksidandır. Başta havai fişekler olmak üzere çeşitli patlayıcı maddeler- de bulunur. Kirli içme suları ile ineklerde biriken bu madde bir zamanlar hipertiroidi tedavisinde kullanıl- mıştır. Tiroid işlevlerini değiştirebilen perchlorate aplastik anemiye yol açabilir. Güney Kore’de yapılan bir çalışmada toz mamalardaki miktarı önerilenin çok üzerinde bulunmuştur (23). ABD’de yapılan bir çalış- mada özellikle bazı inek sütü temelli mamalarda yüksek bulunmuş, kullanılan suyun miktarına göre bebeğin aldığı miktarın çok yükselebileceği belirtil- miştir (24).

Kadmiyum özellikle tahıllarda olmak üzere bitkiler- de bulunan toksik bir metaldir. Mamaların hazırlan- masında kullanılan su ile miktarı giderek artmaktadır. İsveç’te 0-18 ay arası kullanılan 59 bebek maması incelenmiş ve özellikle tahıllı mamalarda daha yük- sek olmakla beraber hepsinde bulunmuştur (25). Anne sütü ile beslenen bebeklere göre bebek maması ile beslenenler 12 kat daha fazla kadmiyuma maruz kalabilmektedir.

Uçucu organik bir bileşik olan furan, cam kavanozda otoklav yöntemi ile hazırlanan mamalarda yüksek olarak bulunmuştur. İspanya’da yapılan bir çalışmada sebze ve et içeren bebek mamalarında furan madde- sinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (26). Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda furanın

kansere yol açtığı ve özellikle karaciğer kanseri geli- şiminin doza bağlı olarak arttığı bildirilmektedir.

Aplastik anemi başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilen benzenin hazır besinlerde bulunması da endişelere yol açmaktadır. Almanya’da

451 hazır içecek üzerinde yapılan bir çalışmada bebekler için hazırlanan kavanozdaki hazır havuç sularının % 94’ünde benzen saptanmış, içeceklerin demir ve bakır içeriğinin benzen oranını yükselttiği belirlenmiştir (27).

Çeşitli randomize kontrollü çalışmalar bebek mama- larında probiyotiklerin kullanımının kısa ve uzun vadede yararlı olabileceğini göstermektedir. Ancak güvenliği konusunda daha fazla çalışmaya gereksi- nim vardır (28). Bir diğer katkı maddesi olan prebiyo- tikler bağırsaklarda probiyotik bakterilerin üremesini sağlayan sindirilemeyen karbonhidratlardır. Anne sütünde bağırsak florasını düzenlediğine inanılan çeşitli karbonhidrat yapısında maddeler bulunmakta- dır. Karmaşık yapıları ve değişebilirlikleri nedeni ile benzerlerini üretmek mümkün değildir. Mamalardaki prebiyotik kullanımının uzun dönem olumlu etkileri konusunda yayınlanmış bilimsel bir yayın yoktur

(29,30).

Mamalardaki yeni bir katkı maddesinin eklenmesine ilişkin araştırma sürecine bir örnek olarak lutein mad- desi için yapılan çalışma verilebilir. Bu araştırmada kadife çiçeğinden elde edilen Lutein ile güçlendiril- miş mama alan bebekler ve normal mama verilen bebekler karşılaştırılmıştır. Çift kör, randomize kont- rollü ve bir mama firması tarafından yürütülmüş bir çalışmadır ve bebekler (n=220) 16 hafta boyunca izlenmişlerdir. Gelişim açısından fark görülmemesi- ne rağmen makalede varılan sonuç lutein ile güçlen- dirilmiş mama ile bebeklerin iyi büyüdüğü ve bu mamanın bebekler için güvenli olduğudur (31). Diğer yandan bu maddenin mamalara getireceği ek yararın ne olduğuna hiç değinilmemiştir.

Mamalardaki yeni katkı maddelerinin gerekliliği konu- sunda yapılan bir sistematik değerlendirmede mamala- ra docosahexaenoic acid (DHA) ve arachidonic acid (AA) gibi uzun zincirli yağ asitlerinin (LCPUFA) eklenmesinin yararlı olduğu gösterilmemiştir (32). Mamalara bu tür katkıların yapılmasının bilimsel bir gerekliliği olmadığı sonucuna varılmıştır (33). Anne

sütünden esinlenerek yapılan mamalardaki yeni kat- kılar anne sütündeki gibi olamaz. Örneğin mamalar- daki DHA fermente mikroalglerden (Crypte- codiunium cohnii) elde edilmektedir. AA ise toprak- taki mantarlardan (Mortierelle alpina) elde edilir. Cryptecodiunium cohnii ve Mortierelle alpina insan besin zincirinde ilk kez bebek mamaları ile yer almaktadır, bu nedenle uzun dönem etkileri tam ola- rak bilinmemektedir. Diğer yandan LC-PUFA’ların üretim aşaması da endişelere yol açmaktadır. Üretim aşamasında kullanılan heksan bir petrol yan ürünüdür ve iyi bilinen bir nörotoksin ve hava kirleticisidir.

İngiliz Bilimsel Danışma Kurulu’nun (Scientific Advisory Committee on Nutrition- SACN) mama- lardaki katkı maddeleri ile ilgili görüşü şöyledir: “Mama ve devam mamaları kutuları üzerinde yer alan sağlıkla ilgili iddiaların bilimsel desteği yoktur. Eğer bir içerik bilimsel olarak tarafsız bir komite tarafından gerçekten çok yararlı olarak tespit edilir- se, onun da ticari kaygı ile diğer mamalarda yer almasının önlenmesi ahlaki açıdan doğru değildir. Tam tersine bu içerik mama ile beslenmenin zarar- larını önlemek amacı ile diğer mamalara da zorunlu olarak eklenmelidir. Başka türlü bir uygulama çocukların yüksek yararını gözetmekten uzaktır ve bebek mamalarının diğer ürünlerden farkını ortadan kaldırır (34).”

Mama ile Beslenmenin Sağlığa Etkileri

Formül sütle ya da mama ile beslenmenin bilimsel açıdan zararlarından söz etmek gerekirse öncelikle fazla kalori alımı belirtilmelidir. Bir araştırmaya göre

8.  aya  kadar  bebek  maması  ile  beslenen bebekler

30.000 kalori daha fazla almaktadırlar (35). Erken dönemde biberonla beslenmek de ileriki yaşlarda obesite sıklığını arttırmaktadır (36). Sistematik değer- lendirmede sütçocuğu beslenmesi konusunda formül sütleri standart alarak değil anne sütü ile beslenmeyi standart alarak sağlığa olan etkileri değerlendirilmiş- tir. Alan yazındaki ilgili çalışmalar bu amaçla yeni- den incelenmiştir (37). Bu analize göre yaşamın ilk 3 ayında formül süt kullanımı orta kulak iltihabı riskini

2 kat arttırmaktadır. Benzer bir durum astım için geçerlidir. Yaşamın ilk 6 ayında herhangi bir formül süt kullanımı astım riskini 4 kata yakın arttırabilmek- tedir. Tip 1 diyabet riski ilk aylardaki formül süt kullanımıyla 1,7 kat artmaktadır. Tip 2 diyabet ise ilk

iki ayda herhangi bir formül süt alımıyla 2,4 kat art- maktadır. Pozitif aile öyküsü varlığında atopik der- matit riski ilk 5 ay herhangi bir formül süt alanlarda iki kat, negatif aile öyküsü olanlarda 1,7 kat artarken alt solunum yolu infeksiyonu ile hastaneye yatış ise ilk 6 ayda herhangi bir formül süt kullanımı ile 7.7 katına çıkabilmektedir.

Sonuç olarak, Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF tara- fından önerildiği gibi doğumdan sonra ilk altı ay tek başına anne sütü ile beslenmek ve altıncı aydan sonra uygun tamamlayıcı besinlere başlanarak emzirmenin en az iki yaşına kadar devam ettirilmesi en sağlıklı beslenme biçimidir. Anne sütü ile beslenen bebekle- rin altıncı aydan sonra bebek mamasına gereksinimi yoktur. Bir-iki yaş arası da anne sütü yeterlidir. Bebekler hızlı büyüyen bir organizmaya sahiptirler ve bebek beslenmesinde yapılan bir hatanın etkileri hızlı giden bir arabadaki kaza etkileri gibi ağır olur. Bebeklerin kiloları düşük olduğu için alınan herhangi bir zehrin yoğunluğu ve dolayısı ile etkisi daha fazla olur. Anne sütüne özenerek bebek mamalarına ek yapılırken bileşimdeki maddeler arasındaki etkileşi- mi tahmin etmek; elde edilme metodu sırasında orta- ya çıkacak toksinleri öngörmek her zaman olası değildir. Doğal olarak, hiçbir mama anne sütü kadar kusursuz olamaz çünkü anne sütü bebeğin gereksini- mine göre özel olarak üretilir, antikor (hastalıklara karşı koruyucu proteinler) ve hücreler içerir. Bu nedenle mamaların üstünde “anne sütüne yakınlaştı- rılmıştır, ...vb” açıklamalar yer almamalıdır. Tamam- layıcı beslenmede çeşitliliğe ve ev yapımı besinlerin bulunmasına özen gösterilmelidir. Çocuk sağlığı ala- nında uğraşan bilim insanları hangi özel durumlarda mamalara gereksinim olduğunu net olarak belirleme- lidirler. Bebek maması üreten firmalar yalnızca bilim- sel olarak belirlenen özel durumlara yönelik üretim faaliyetlerinde bulunmalı, insan besin zincirinde yer almayan çeşitli kimyasalların insan türünün en duyar- lı hali olan bebeklere uygulanmasından kaçınılmalı- dır.

KAYNAKLAR

1. Scientific Advisory Committee on Nutrition. Consideration of the place of “Good Night” milk products in the diet of infants aged 6 months and above, November 2008. Department of Health, Scientific Review of the Welfare Food Scheme. No.51. London, 2002. TSO.

2. Secretariat World Health Organization (24 November 2001). “Infant and Young Child Nutrition: Global strategy for infant and young child feeding”. World Health Organization. WHO

Executive Board 109th Session provisional agenda item 3.8. (EB 109/12). http://whqlibdoc.who.int/publications/2003/9241 562218.pdf

1. Vikhanski L. Fatal flaw in baby formula sparks reform in Israeli ministry. Nature Medicine 2004;10:7. http://dx.doi.org/10.1038/nm0104-7b

PMid:14702612

1. Bowen AB, Braden CR. Invasive enterobakter sakazakii disease in infants. Emerging Infect Dis 2006;12(8):1185-9. http://dx.doi.org/10.3201/eid1708.051509

PMid:16965695 PMCid:3291213

1. Lehner A, et al. Microbiological, epidemiological and food safety aspects of enterobacter sakazakii. J Food Prot 2004; 67-2850-7.

2. Iversen C, et al. Isolation of enterobacter sakazakii and other enterobacteriaceae from powdered infant formula milk and related products. Food Microbiology 2004;21:771-6. http://dx.doi.org/10.1016/j.fm.2004.01.009

3. Chap J, et al. International survey of cronobacter sakazakii and other cronobacter spp. in follow-up formulas and infant foods. International Journal of Food and Microbiology 2009;136:185-8. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijfoodmicro.2009.08.005 PMid:19729216

4. FAO/WHO. Enterobacter Sakazakii and salmonella in pow- dered infant formula. Meeting Report. Joint FAO/WHO Technical meeting on Enterobacter sakazakii and Salmonella Powdered Infant Formula, Rome, Italy. 16-20 January 2006. [FAO/WHO] Microbiological Risk Assessment Series, No. 10.

5. FAO/WHO. Safe Preparation, Storage and Handling of Powdered Infant Formula: Guidelines. http://www.who.int/ foodsafety/publications/micro/pif2007/en

6. Agestoni C, et al. Preparation and handling of powdered infant formula: A commentary by the ESPGHAN committee on nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2004;39(4):320-2. http://dx.doi.org/10.1097/00005176-200410000-00002 PMid:15448416

7. Gossner CM, et al. The melamine incident: Implications for international food and feed safety. Environmental. Health Perspectives 2009:117;1803-8.

PMid:20049196 PMCid:2799451

1. Liu J, et al. “Urinary tract abnormalities in chinese rural children who consumed melamine-contaminated dairy pro- ducts: a population-based screening and follow-up study”. Canadian Medical Association Journal 2010;182:439-43. http://dx.doi.org/10.1503/cmaj.091063

PMid:20176755 PMCid:2842835

1. WHO. Expert meeting to review toxicological aspects of melamine and cyanuric acid: Overall conclusions and recom- mendations. Ottowa (ON): Dec. 1-4, 2008. www.who.int/ foodsafety/fs_management_recommendations.pdf

2. Zhou W, et al. The characteristics of immune system changes in children who ingested melamine-contaminated powdered formula in China. International Journal of Environmental Health Research 2010:20(4)289-97. http://dx.doi.org/10.1080/09603121003663479 PMid:20645202

3. Ingelfinger JR. Melamine and the global implications of food contamination. N Engl J Med 2008;359:2745-8. http://dx.doi.org/10.1056/NEJMp0808410

PMid:19109571

1. Cockell KA, et al. Manganese content of soy or rice bevera- ges is high in comparison to infant formulas. Journal of American College of Nutrition 2004;23:124-30. PMid:15047678

2. http://www.medicalveritas.com/images/00068.pdf

3. Menezes-Filho, et al. Manganese exposure and the neuropsy- chological effect on children and adolescents: a review. Pan Am J Public Health 2009;26:541-8. http://dx.doi.org/10.1590/S1020-49892009001200010

4. Cao XL, et al. Bisphenol A in baby food products in glass jars with metal lids from Canadian markets. J Agric Food Chem 2009; 24;57(12):5345-51.

5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20816563

6. Baydar T, et al. Aflatoxin B1, M1 and ochratoxin a levels in infant formulae and baby foods marketed in Ankara, Turkey. Journal of Food and Drug Analysis 2007;15:89-92.

7. Meucci V, et al. Mycotoxin detection in infant formla milks in

Italy. Food Addit Contam: Part A. Chem Anal Control Expo Risk Assess 2010;27(1):64-71.

1. Her N, et al. Perchlorate in dairy milk and milk-based pow- dered infant formula in South Korea. Chemosphere 2010;81: 732-37.

http://dx.doi.org/10.1016/j.chemosphere.2010.07.031 PMid:20692011

1. Schier JG, et al. Perchlorate exposure from infant formula and comparisons with the perchlorate reference dose. J Expo Sci Environ Epidemiol.2010;20:281-7. http://dx.doi.org/10.1038/jes.2009.18

PMid:19293845

1. Eklund G, Oskarsson A. Exposure of cadmium from infant formulas and weaning foods. Food Additives and Contami- nants 1999;16:509-19. http://dx.doi.org/10.1080/026520399283650

PMid:10789373

1. Ruiz E, et al. Determination of furan in jarred baby food purchased from the Spanish market by headspace gas chromatography-mass spectrometry (HS-GC-MS)’. Food Additives and contaminants: Part A 2010;27(9):1208-14

2. Lachenmeier, DW et al. ‘Occurrence of benzene as a heat- induces contaminant of carrot juice for abies in a general sur- vey of beverages’. Food Additives and Contaminants: Part A. 2008;25(10)1216-24.

3. Carvalho RS, et al. An update on pediatric gastroenterology and nutrition: A review of some recent advances. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care 2008;204-28. http://dx.doi.org/10.1016/j.cppeds.2008.06.002 PMid:18647667

1. http://www.ifm.net/industry/prebiotics.htm

2. Carvalho RS, et al. An update on pediatric gastroenterology and nutrition: A review of some recent advances. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care 2008;204-28. http://dx.doi.org/10.1016/j.cppeds.2008.06.002 PMid:18647667

3. Capeding R, et al. Lutein-fortified infant formula fed to healthy term infants: Evaluation of growth effects and safety. Nutrition Journal 2010;9:22.

http://dx.doi.org/10.1186/1475-2891-9-22 PMid:20492710 PMCid:2892426

1. Simmer K, Patole S, Rao SC. Long chain polyunsaturated fatty acid supplementation in infants born at term. Cochrane Database Syst Rev 2008:23;(1)ÇCD000376.

2. Shah D. Is there any benefit of supplementing infant milk formulae with long chain polyunsaturated fatty acids? Indian Pediatrics 2009;46:783-4.

PMid:19812423

1. http://www.scan.gov.uk/pdfs/position_statement_2007_0924. pdf

2. http://www.babymilkaction.org/ahop/posters.html#obesity.

3. Bermann KE et al. Early determinants of childhood overwe- ight and adiposity in a birth cohort study: Role of breastfee- ding. Int J of Obesity 2003;27:162-72. http://dx.doi.org/10.1038/sj.ijo.802200

PMid:12586995

1. McNiel ME, et al. What are the risks associated with formula feeding? A re-analysis and review. Birth 2010;37(1):50-8. http://dx.doi.org/10.1111/j.1523-536X.2009.00378.x PMid:20402722

27/9/2017

      Gebelikte Günlük Yaşam   

​

​

     Gebelik dönemi genel olarak gebelik öncesi yaşam tarzınızı büyük oranda sürdürmenize olanak vermesine karşın, daha rahat bir gebelik geçirmek, normal dışı durumların ortaya çıkma olasılığını azaltmak, rahat bir doğum yapmak ve nihayet konforlu bir doğum sonrası yaşayabilmek için bazı değişikliklerin yapılmasını gerektirir.

​

18/9/2017

KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ 

​

Dünyada her üç dakikada, bir kadına yeni meme kanseri tanısı konuluyor. Meme kanserlerinin büyük çoğunluğu kendi kendine memenin elle muayenesi sayesinde belirleniyor. Peki, meme kanserinde belirtiler neler ve bu muayene nasıl yapılıyor?

1/8/2017

     Anne sütü bebek için en ideal besin kaynağı olup faydaları, bebeğin karnını doyurmasının çok ötesindedir.

​

Hastalıklara karşı koruma kalkanı

     Yapılan pek çok bilimsel çalışma sonucunda anne sütü alan bebeklerde kulak ve akciğer enfeksiyonları, menenjit, viral sindirim sistemi hastalıkları daha az görülmüştür. Bu hastalıklara karşı bebeğinizi koruyan başlıca madde anne sütündeki Ig A adı verilen proteindir. Bu protein anne sütünde ve özellikle de kolostrum adı verilen ilk zamanlardaki sütte bol miktarda bulunur. Ayrıca anne sütünün daha sonraki dönemlerde ortaya çıkabilecek diyabet, kolesterol, hipertansiyon ve enflamatuar bağırsak hastalıklarının gelişimini önlemede kısmen etkili olur.

​

.

22/8/2017

DEHB Yanlış Teşhis Konulması Muhtemel Bir Davranış Bozukluğudur

Her hareketli çocuğun, dikkatini toparlayamayan ya da fevri kararlar veren bireyin DEHB olarak tanılanması son derece hatalı bir yaklaşımdır.

1/1/2020

Bulaşıcı Hastalıklar

​

     Çocukluk çağı, insanların bulaşıcı hastalıklara en sık tutuldukları dönemdir ve son yıllarda, gerek bu alanda kullanılan ilaçlar, gerekse alınan genel önlemler sayesinde bulaşıcı hastalık sıklığı, özellikle gelişmiş ülkelerde belirgin derecede azalmıştır. İçme ve kullanma sularının temizliği ile tifo ve kolera gibi öldürücü hastalıkların kontrol altına alınması, yaygın aşılama ile çiçek hastalığının tümüyle ortadan kaldırılması sağlanmış, çocuk felci hastalığı ise yok edilme aşamasına gelmiştir. Dünya Sağlık Örgütü kaynaklarına göre DSÖ Avrupa Bölgesi son vahşi polio virüs vakası 1998 yılında Türkiye Ağrı'dan çıkmıştır. Daha sonrasında ülkemizde vahşi polio virüsü vakasına rastlanmamıştır. Bu gelişme ile birlikte Türkiye ve dahil olduğu DSÖ AVRUPA BÖLGESİ POLİOSUZ KITA SERTİFİKASI almıştır.

2/7/2017

​

ANNE SÜTÜNÜN ÖNEMİ

​

• Bebeğin vücut ve ruh sağlığı için en uygun besin, annenin kendi sütüdür.

• Emzirmenin doğumdan hemen sonra başlatılması ve sık emzirme ile süt yapımı kolaylaşır.

• Erken emzirme ile annede doğum sonu kanamalar çabuk kesilir memelerde şişme ve iltihaplanma olmaz loğusalık kolaylaşır.

• Anne sütü ile beslenen bebek D vitamini dışında su dahil hiç bir ek sıvıya, ek besine , vitamine gereksinimi yoktur.

• Bebeğe ek sıvı ya da besinlerin verilmesi, annenin süt yapımını azaltır.

• İlk 6 ay yalnız anne sütü ile beslenen bebekler sağlıklı büyür ve gelişirler. Başta ishal olmak üzere mikroplu hastalıklara yakalanmazlar, bebeklik döneminden sonra da daha az hastalanırlar.

• Annenin bebeğini emzirmesi ile anne bebek ilişkisi güçlenir, annenin bebeğini benimsemesi bebeğin sağlıklı bir kişilik kazanması kolaylaşır.

• Sağlıklı her anne bebeği için yeterli süt üretebilir.

​

30/6/2017

Türkiye’de Aile Planlaması Hizmetleri

​

Türkiye’de aile planlaması yöntemleri hem devlet hem de özel sektör tarafından her basamakta verilmektedir. Aile planlamasında tüm yöntemlere ilişkin danışmanlık hizmetleri bu konuda eğitim almış tüm sağlık personeli tarafından sunulmaktadır. 

RIA uygulaması: Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, eğitim alarak Sertifikalandırılmış hekim, ebe ve hemşire

MR uygulaması: Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, eğitim alarak sertifikalandırılmış hekim

Vazektomi: Üroloji uzmanı, eğitim alarak sertifikalandırılmış hekim

Tüp ligasyonu: Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, genel cerrahi uzmanı tarafından yapılabilmektedir

12/7/2017

Kazaların Önlenmesi İle İlgili Öneriler

​

Karyola seçimi bebek için uygun olmalı, karyolanın kenarları daima çekili olmalı, bebek odada 5 dk  bile yalnız bırakılacaksa karyolasına koyulmalı,
Bebek evde yalnız başına bırakılmamalı, uygun bebek bakıcısı tutulmalı
Plastik torbalar ve balonlar bebekten uzak tutulmalı
Bebeğin küçük objelerle oynamasına izin verilmemeli,
Bebeğe sert yiyecekler verilmemeli,

11/7/2017

     Hızlı büyüme serüveni anne karnında başlıyor ve ergenlik sonuna kadar devam ediyor. İki yaşına kadar bebekteki büyüme belirgin bir hızla devam ederken, 2 – 5 yaşları arasında ise büyüme açısından en yavaş döneme giriliyor. Ergenlik döneminde ise büyüme yeniden artıyor ve ergenlik sonrası tekrar yavaşlıyor. Kalıtsal özelliklerden, çevresel etkenlere kadar büyümeyi etkileyen pek çok faktör vardır. Büyüme izleminin birçok sorunun önceden saptanmasında önemli rol oynadığını biliyoruz.

30/6/2017

​

     Suistimal konusu son 35 yıldır ele alınmaktadır. Çocuk ve kadın suistimali kamuovu için ve tıbbi yönden öncelikli olarak dikkat çekici olsa da yaşamın her döneminde suistimal söz konusu olabilmektedir. Yaşlı suistimali bunun bir örneğidir. Yaşlı suistimali ile ilgili tanımlama ve terimler netleşmiş değildir.


 

8/7/2017

YAŞLILIKTA VÜCUDUN YAPI VE İŞLEVLERİNDE OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER

     Normal yaşlanma sürecinde zamana bağlı olarak vücut yapısında, organlarda ve organların fonksiyonlarında bir takım değişiklikler ortaya çıkar. Bunun yanı sıra bir kısmı vücut yapı ve fonksiyonlarındaki değişiklikler sonucu gelişen, bir kısmı da çevresel faktörlerden kaynaklanan yaşam tarzı değişiklikleri de söz konusudur. Örneğin, eşlerden birinin ölümü sonucu yalnız kalma, sosyal ilişkilerin azalması, ekonomik yetersizlikler gibi. Bu değişiklikler beslenme durumunu olumsuz yönde et­kileyerek yetersiz beslenmeye neden olabilir.